maandag 3 oktober 2016

Januari 1745: 9.000 kabeljauwen aangevoerd op de visafslag van Middelharnis


Op de visafslag van Middelharnis brachten de vissers van Pernis, Zwartewaal, Middelharnis en andere plaatsen hun vangst aan. Er zijn weinig cijfers bekend over de omvang van de aanvoer. In 1749 verscheen het boek van uitgever Tirion dat we kennen als de 'Tegenwoordige Staat'. Hierin staat het opmerkelijke feit vermeld dat in januari 1745 op een dag 9.000 kabeljauwen werden aangevoerd die in vier of vijf dagen gevangen waren. Daarnaast werd nog veel andere vis aangevoerd. Kabeljauw moest 78,3 centimeter zijn (30 duim) volgens het reglement van de visafslag.
De vis ging vooral naar Brabant, in het bijzonder naar de steden Antwerpen en Mechelen en naar het huidige Noord-Brabant.
In de zomer wordt dikwijls een grote hoeveelheid tarbot in Engeland verkocht.
De hoofdnering van het dorp is de vangst van verse vis.

Maar het dorp was in 1745 niet alleen van de visserij afhankelijk. Ook de landbouw en de productie van meekrap waren belangrijke middelen van bestaan.















Uit: Hedendaagsche historie of tegenwoordige staat van alle volkeren .... Deel 17, 1749. p.185.

zondag 2 oktober 2016

Crijn Verhage (1734-1805) en Adriana Hartingsveld (1735-1809)

Ouders
Crijn Adriaansz Verhage is een zoon van Adriaan Gerritsz Verhage en Cornelia Wolfs (Kolf[s]). Hij is op 23 oktober 1734 in Middelharnis gedoopt.
Adriana Hartingsvelt is een dochter van Wouter Hartingsvelt en Pieternella van der Meijde. Ze is in Sommelsdijk gedoopt op 23 oktober 1735.

Huwelijk en kinderen
Crijn en Adriana trouwden op 20 mei 1759 in Sommelsdijk, ze waren 24 en 23 jaar oud. Op 15 maart 1761 werd Adrianus (1761-1827) in Middelharnis gedoopt. Gerrit (1762-1831) is op 17 november 1762 gedoopt, Wouter (1763-1846) op 21 december 1763, Pieternella (1769-1819) op 8 oktober 1769, Cornelis (1773-1848) op 1 augustus 1773 en Maria (1777-1830) op 12 mei 1777.

Huwelijk van de kinderen
Adrianus trouwde op 7 november 1784 in Sommelsdijk met Johanna Wilhelmina van den Enden. Op 15 mei 1785 werd Adriana geboren. Adrianus werd een van de prominente stuurlieden van Middelharnis. 
Gerrit trouwde op 25 mei 1789 met Elizabeth Luijendijk. Hij was 35 jaar en de bruid 20 jaar oud. Gerrit was van beroep bouwman.
Wouter werd visser en trouwde op 29 november 1786 met Adriaantje Wafelbakker.
Pieternella is 8 april 1792 in Middelharnis getrouwd met Jan Cornelisz Buurveld (1769-1843). Jan was visser, een zoon van Cornelis Buurveld en Hendrina Dubbeld. Zijn broers Leendert en Teunis zijn in 1813 verdronken met het vergaan van de gaffelschuit van Leendert Buurveld. Zie berichten van 6 en 16 april 2014. Jan Buurveld is op 19 mei 1821 hertrouwd met Willemtje Missel.
Cornelis werd visser en trouwde met Maria Lugthart (1776-1812). Op 30 december 1814 is Cornelis hertrouwd met Adriaantje Abeele, weduwe van Paulus de Koning (Paulus is eveneens in 1813 verdronken). Zie bericht van 30 mei 2013.
Maria is op 2 november 1801 met Beschier Gijze (1776-1841) getrouwd, zoon van Aren Gijze en Jannetje de Korte. 

Stuurman Adrianus Verhage in de Bataafs Franse tijd
In 1798 was Adrianus Verhage een van de 29 stuurlieden uit Middelharnis die de Deense vlag voerden (1).  Hij was stuurman van de gaffelschuit Jacob Johannis, zie bericht van 6 april 2016. Zijn broer Cornelis was matroos. Tussen 1792 en eind 1810 staat Adrianus vermeld als stuurman van deze schuit, waarvan ook zijn oom Gerrit een part bezat.
Adrianus vertegenwoordigde de stuurlieden in gesprekken met het gemeentebestuur over de hoogte van het afslagrecht op de visafslag. Zo schreef hij in oktober 1806 samen met Jacob van de Rovaart om het afslagrecht  te verlagen op tarbot die ze in zee aan Engelse vissers verkochten (2).





 1. Archief voormalige gemeente Middelharnis, inv. nr. 9, Resolutieboek, verklaring van de stuurlieden van 25 juni 1798.
2. U.J. Mijs, De vischafslag van Middelharnis, p. 62

zaterdag 1 oktober 2016

Cornelis Witvliet (1739-1762) en Dina Jongeling (1740-1785)

Ouders
Cornelis Jacobsz Witvliet is een zoon van Jacob Cornelisz Witvliet en Cornelia Cornelisse Groeneweg. Hij is op 1 november 1739 in Middelharnis gedoopt.
Dina Arense Jongeling is een dochter van Aren Erasmus Jongeling en Annetje Arens van Dijke. Ze is in 1740 geboren.

Huwelijk en kind
Cornelis en Dina zijn op 25 april 1762 in Middelharnis getrouwd, ze waren 22 en 21(of 22). In mei 1763 is dochter Cornelia geboren.

De ramp met de gaffelschuit van Cornelis Gleijnsz Langbroek
In oktober 1762 is de visschuit van Cornelis Langbroek met man en muis vergaan. De 22-jarige Cornelis Witvliet was een van de bemanningsleden.

Nabestaanden
Dina was in verwachting van hun eerste kind ten tijde van de scheepsramp. In mei 1763 is ze bevallen van een dochter. Haar vader, Aren Erasmus Jongeling, verscheen voor de weeskamer van Middelharnis op 25 mei 1763 (folio 40)
Te kennen geevende dat sijne dogter Dina Arense Jongeling, sijnde gehuwd geweest met Cornelis Jacobsz Witvliet, den selven haren man, in de herfst des voorleeden Jaars 1762, op de visneering in Zee was verongelukt en gebleeven, sonder alvoorens testament gemaakt te hebben, en dat sijne voorn. dogter nu onlangs was verlost van een kind genaamt Cornelia aan haar bij haaren voorn: verongelukten man verwekt, dat sijne dogter, alsnog in het kraambed was leggende en derhalven in het Collegie niet konnende verschijnen hem Comparant hadde versogt om in haaren name over haar voorn: kinds opvoeding en vaders bewijs met ons te accordeeren en uijtkoop te doen

Dina Jongeling hertrouwd 
Dina is op 6 februari 1765 hertrouwd met Dammis Krijnsz Vroegindewij (1736-1776). Ze kregen drie zoons: Klaas (1765) Aren (1768) en Dammis (1772).


Genealogische gegevens van Pieter Koster te Haarlem, bewerkt voor Arjaentje