zondag 16 september 2012

Gerardus Jongejan (1772-1846) boekdrukker te Sommelsdijk

Gedrukt in Sommelsdijk door G. Jongejan, 1823 staat er op de titelpagina van  ''Beschrijving van het eiland Westvoorn, meest bekend onder de naam, van: Eiland Goedereede". Het boek is mede uitgegeven door J. Hendriksen te Rotterdam. G. Jongejan is niet alleen de drukker en uitgever maar ook de auteur van dit werk, dat voortborduurt op een beschrijving uit 1680 van H. van Dam. Het boek is als e-book compleet te lezen via deze link. Westvoorn



Het boek eindigt met de volgende bijzonderheden: tot 1760 kwamen geen huisratten op Goeree voor en  pas na 1780 zijn aardmollen ontdekt. Die kwamen natuurlijk van Overflakkee dat sinds 1751 met Goeree werd verbonden via de Statendam.

Tot nu toe waren de Jongejannen die we op dit blog tegenkwamen vissers uit Middelharnis. Nu een uitstapje naar een meer geletterde tak van de familie Jongejan.

Ouders, broers en zussen
G. Jongejan heette Gerardus met zijn voornaam. Hij is op zondag 15 november 1772 in Sommelsdijk gedoopt. De ouders van Gerardus waren Jan Jongejan  en Soetje Alebeek, gehuwd 16 juni 1771 in Sommelsdijk. Soetje Alebeek is op 11 januari 1743 in Sommelsdijk gedoopt. Wat de geboorteplaats van Jan Jongejan is weet ik niet.
(Mogelijk is er een connectie met Johannes Jongejan die predikant was in Hekelingen van 1741-1779. Piet Koster maakte mij attent op deze predikant, die in 1772 in  het kader van de herdenking van 1 april 1572 tal van Geuzenliederen opluisterde met gekleurde tekeningen. Zie hiervoor o.a. de Brielse Mare )
Gerardus had een jongere broer Jan (8 maart 1777 gedoopt) en twee zussen Soetje en Adriana (beiden op 12 september 1779 gedoopt volgens een bron op internet)

Huwelijk en kinderen
Gerardus trouwde in 1798 (2 oktober ondertrouw) met Maria de Ruijter, geboren 1778, dochter van Jacob de Ruijter er Alida van Beelen.
Zoon Jan werd geboren in 1800, Soetje (Zoetje) in 1803 geboren in Goedereede, Jacob in 1808, Alida in 1811 (zij overleed binnen een jaar na de geboorte), Alida in 1813, Adriana in 1816, en Anna in 1819.
Jacob Jongejan (1808-1885) trad in de voetsporen van zijn vader. Hij was boekhandelaar en bibliothecaris van de Nutsbibliotheek. Over hem later meer.


Maatschappij tot nut van 't Algemeen
Gerardus was een van de leden van het eerst uur van het Departement Middelharnis-Sommelsdijk.
In 1814 hield hij een komische lezing "wat zijn de grenzen tusschen gierigheid en spaarzaamheid". De lezing was z'n groot succes dat er vijftig exemplaren van gedrukt zijn.

Bron o.a. K. Vos.Gedenkschrift ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van het departement Middelharnis-Sommelsdijk der maatschappij tot nut van 't algemeen uit aantn. van Jan van Schouwen Cz. . Middelharnis, 1910.


Ander drukwerk van Gerardus Jongejan:
1821: Redevoering ter nagedachtenis van Lucas Slotemaker:
gehouden in de kerk te Middelharnis voor de afdeeling van de Maatschappij: Tot Nut van 't Algemeen, Middelharnis en Sommelsdijk op maandag den 20sten augustus 1821
1823: Verslag aangaande de werkzaamheden en den toestand der afdeeling van het Nederlandsch Bijbelgenootschap genaamd Overflakkee en Goedereede, van wegen het bestuur derzelve medegedeeld aan de algemeene vergadering der leden, gehouden in de kerkekamer te Sommelsdijk, den 16 october 1823, en op eenparig besluit der vergadering gedrukt ter aanmoediging van deelneming aan het Bijbelgenootschap
1825: Aanleiding tot het aanleggen van levendige wegen, door wilgen rys door Ferdinand Blumenwitz.  Zoon Jacob maakte hier een tekening in van een wegprofielIn 1821 verschenen als: "Anleitung zum lebendigen Straßenbau durch Weiden Zweige"
1825: is dan de Christelijke Opwekking aan de Nederlanders van den weleerw. Heer A.S. Thelwall in het geheel niet waardig te behartigen; en, zoo ja, hoe zal dat best geschieden? beantwoord in eene ernstige overweging van de Ernstige Toespraak, enz. door J.J. le Roy, Predikant te Oude-Tonge. Ten voordeele van de noodlijdenden, enz. Te Sommelsdijk, bij G. Jongejan. 1825. In kl. 8vo. 78 Bl. f :-60.
1825: Kinder-gezangen, gezongen bij de inwijding van de nieuwe school te Middelharnis, op den 31ste October 1825. Sommelsdijk : G. Jongejan
1826: Twee dichtstukjes ter opwekking tot weldadigheid jegens de arme weduwen en weezen der verongelukte manschap van de gaffel-vischschuit, gevoerd door stuurman Jacob Bree van Middelharnis door A. Korteweg; L. Kolff Czn. Sommelsdijk: G.Jongejan. 1826

Geen opmerkingen:

Een reactie posten