woensdag 30 oktober 2013

Johannes de Waard (1815-1863) en Lena van Eck (1818-1879)

Ouders
Johannes de Waard(t) is op 25 september 1815 in Middelharnis geboren, zoon van Aren Jansz de Waard(t) (1784-1864) en Maatje Stapel (1786-1853). Aren Jansz de Waard was schipper.
Lena van E(c)k was een dochter van Pieter van E(c)k en Maartje van der Waal. Ze is op 24 oktober 1818 geboren. Pieter van Eck was visser.

Huwelijk en kinderen
Johannes en Lena zijn op 16 december 1839 getrouwd, ze waren 24 en 21 jaar. Johannes was visser en Lena was naaister.
Op 5 mei 1840 werd zoon Arend geboren, in 1842 Maartje, in 1846 Maatje, in 1849 Pieter, in 1854 Thomas in 1857 Johanna en in 1861 Johannis Abraham. Johanna is overleden toen ze drie jaar was. De andere zes kinderen hebben de volwassen leeftijd bereikt.

Jan de Waard (1809-1869) en Suzanna Ruitenberg (1810-1881)
Jan de Waard is een oudere broer van Johannes, hij is geboren 11 maart 1809 in Middelharnis. Suzanna is geboren op maandag 7 mei 1810 in Stad aan ’t Haringvliet, dochter van Jacob Ruitenberg en Cornelia Langerman. Jan en Suzanna trouwden op 29 mei 1831 in Middelharnis  Ze waren 22 en 21 jaar oud.
Jan de Waard behoorde tot de groep vissers die op de vloot van Antwerpen ging werken.
Hij is op 6 april 1869 in Antwerpen overleden, zestig jaar oud. Beroep: visser (aangegeven als Joannes de Waart).
Suzanna is overleden op woensdag 28 december 1881 in Antwerpen, 71 jaar oud. 

De scheepsrampen van 1863 en 1865: Johannes en Arend overleden
Ook Johannes de Waard werkte voor een reder uit Antwerpen. Hij was aan boord van de Antwerpse sloep Josephine, die in de nacht van 3 op 4 december 1863 met man en muis is vergaan (zie blogarchief tekst van 19 september 2013). Johannes was 48 jaar.


Antwerpse sloep Josephine
schilderij van C.L. Weyts, 1855
collectie MAS nr. AS.1929.007.002
link naar de afbeelding MAS



Zoon Arend de Waard (1840-1863) of (1840-1865) was misschien aan boord van een van de sloepen uit Middelharnis die in diezelfde nacht bij zware storm zijn vergaan, de Eben Haëzer of de Vrouwe Aplonia. Het is ook mogelijk dat hij tot de bemanning van de Lucretia Adelaïde behoorde dit in 1865 is vergaan (1). Arend was 23 jaar (of 25 jaar) toen hij overleed. Hij was niet gehuwd.



Verklaring omtrent het overlijden
van Johannes de Waard
Huw. bijlage akte 12 1867, Middelharnis



Nabestaanden
Lena van Eck was 45 jaar toen ze in 1863 met vijf kinderen in de leeftijd van twee tot  21 achterbleef. Het is niet bekend waar ze van leefde. Lena is niet hertrouwd, mogelijk heeft ze haar beroep van naaister weer opgepakt.

De beide oudste dochters zijn in 1867 en 1869 getrouwd. 
Maartje de Waard trouwde in 1867 met Johannis Buth uit Sommelsdijk en Maatje trouwde in 1869 met een visser: Sijbrand Brijs, zoon van Adrianus Brijs en Cornelia Anna Troelja. Maatje is jong overleden, op 25 december 1875.
Pieter de Waard is eerder, al in 1871, op 22-jarige leeftijd overleden.

Thomas is in 1875 met Paulina Vroegindeweij getrouwd en Johannis Abraham in 1884 met vissersdochter Maria de Man, dochter van Pieter de Man den Dievertje Muije. Zij had ook op jonge leeftijd haar vader verloren bij de scheepsramp van 1872 (zie blogarchief 16 december 2012). Dit gezin is naar Velsen verhuisd.

Lena van Eck overleed op 17 juli 1879, ze was zestig jaar oud. Van haar kinderen waren op dat moment alleen Maartje, Thomas en Johannis Abraham nog in leven.

Thomas de Waard is op 14 december 1882  thuis overleden, hij is maar 28 jaar geworden. Hij was stuurman op de MD 7 Bedachtzaamheid. Hij is waarschijnlijk een tijd ziek geweest, want al tijdens het zomerseizoen van 1882 is hij opgevolgd door C. Boon.

Maartje is op 2 december 1908 in Rotterdam overleden; Johannis Abraham op 25 mei 1921 in Velsen.


1. De namen van Johannes en Arend zijn in het bevolkingsregister in 1872 doorgestreept gelijk met de andere overledenen van de scheepsrampen 1863,1865,1867.
Uit de huwelijksbijlagen bij de huwelijken van de kinderen weten we dat Johannes aan boord van de Josephine was. Akte 12 1867 Middelharnis (huwelijk van Maartje de Waard), akte 7 1869 Middelharnis (huwelijk van Maatje).



Cornelis Adrianus Breur (1837-1863) en Grieta van der Weijde (1834-?)

Ouders
Cornelis Adrianus Breur was een zoon van Leendert Breur en Hendrikje van der Velde. Hij is op 5 januari 1837 in Middelharnis geboren. Leendert Breur was visser.
Grieta van der Weijde is op 29 september 1834 in Middelharnis geboren, dochter van Frans van der Weijde (bouwknecht) en Anna van der Made. 

Op 29 januari 1858 trouwde Grieta met Leendert van der Waal, een schipper uit Middelharnis. Leendert is op 5 april 1858, drie maanden na het huwelijk, overleden in het Zeeuwse Bath (akteplaats Fort Bath en Bath). Of er sprake was van een ongeluk is niet bekend.

Huwelijk
Cornelis Adrianus en Grieta trouwden op 4 mei 1860 in Middelharnis, ze waren 23 en 25 jaar oud. Cornelis Adrianus was visser van beroep. 
Op 30 augustus 1861 werd Leendert geboren en op 25 juli 1863 Anna.

Cornelis Adrianus Breur was een van de bemanningsleden van de sloep Eben Haëzer uit Middelharnis die in de nacht van 3 op 4 december 1863 tijdens een zware storm is vergaan,


Fragment uit de Nederlandsche Staatscourant 29 mei 1865
Eiseres is Grieta van der Weijde, gedaagde is Cornelis Adrianus Breur
Nabestaanden
Grieta was 29 jaar toen ze voor de tweede keer weduwe werd. Ze had een dochtertje van een half jaar en een zoontje van twee.
Bij de rechtbank heeft ze begin 1865 toestemming gevraagd om opnieuw te mogen trouwen. De procedure duurde (te) lang, op 6 april 1866 kreeg ze toestemming voor een nieuw huwelijk. Enkele maanden daarvoor op 2 februari 1866 was dochter Cornelia geboren die als Cornelia Breur werd aangegeven. 
Op 11 mei 1866 trouwde Grieta met Klaas Robijn, een arbeider van 31 jaar uit Dirksland. Dochter Cornelia werd door hem erkend en heette voortaan Cornelia Robijn.
In 1867 werd uit dit huwelijk Frans Robijn geboren die in juli 1869 overleed. In oktober van dat jaar kwam Francina ter wereld en in december 1871 Cornelis. Het gezin woonde in Dirksland aan de Straatdijk.

Vertrek naar Amerika
Op 21 juni 1872 is het gezin uitgeschreven uit het bevolkingsregister van Dirksland (folio 184) met de vermelding "Amerika". Ze gingen zoals zoveel gezinnen van Goeree-Overflakkee naar Paterson. Leendert Breur trouwde hier met Jenny Casteline, ze kregen o.a. een zoon Cornelius Breur (Paterson 1892-1975).

Jan Nagtegaal (1827-1863) en Cornelia Koudijzer (1830-1866)

Ouders
Jan Nagtegaal was een zoon van Pieter Nagtegaal en Maria Driessen. Pieter was arbeider en Maria was naaister. Jan is geboren op 1 juni 1827 in Middelharnis. Hij werd visser van beroep.
De vader van Cornelia Koudijzer heette Jan Koudijzer, hij was koopman in Sommelsdijk. Haar moeder heette Jacoba Joppe

Huwelijk en kinderen
Jan Nagtegaal en Cornelia Koudijzer zijn op 10 mei 1850 in Sommelsdijk getrouwd. Ze bleven in Sommelsdijk wonen ook al was Jan visser in Middelharnis. In 1851 werd Pieter Jan in Sommelsdijk geboren en twee jaar later Jan. De derde zoon, Marinus, werd in 1857 in Middelharnis geboren. Het gezin woonde toen op het Nieuwdorp, vlakbij de haven.

Overlijden van Jan
Jan Nagtegaal is omgekomen in de nacht van 3 op 4 december 1863 toen door een zware storm veel vissersschepen vergaan zijn. Jan was aan boord van een van de twee sloepen uit Middelharnis die in deze nacht ten onder zijn gegaan. We weten niet of hij tot de bemanning van de Vrouwe Aplonia of van de Eben Haëzer behoorde.  In de huwelijksakte van zijn tweede zoon Jan staat dat zijn vader matroos was op een vissersschip uit Middelharnis dat in 1863 is vergaan.
Jan Nagtegaal was 36 jaar toen hij overleed.

Nabestaanden
Cornelia Koudijzer was 33 jaar toen ze weduwe werd en met drie kinderen van twaalf, tien en zes jaar achterbleef. Ze overleed zelf op 19 juni 1866 op 36-jarige leeftijd, nog geen drie jaar na de scheepsramp. In 1866 maakte een cholera-epidemie in Middelharnis veel slachtoffers.
Pieter Jan was vijftien, Jan dertien en Marinus bijna negen toen ze beide ouders verloren hadden. Marinus werd in het weeshuis opgenomen en werd van daar uit als koewachter tewerkgesteld. Hij heeft korte tijd in Den Bommel en in Melissant gewoond en is in 1880, het jaar dat zijn broer Pieter Jan trouwde, naar Schiedam vertrokken. 

Huwelijk van de kinderen
Pieter Jan trouwde in 1880 in Schiedam (akte 135), hij was brandersknecht. Marinus is in 1899 getrouwd ook in Schiedam (akte 174), hij was koopman van beroep. De middelste zoon Jan Nagtegaal trouwde in 1881 in Delft. Hij was timmerman in Den Haag.


Huwelijksakte Jan Nagtegaal en Martha Johanna Ekkers
20 april 1881, Delft, akte 47

maandag 28 oktober 2013

Jan Krijger (1799-1863) en Arendje van den Nieuwendijk (1796-1879)

Jan Krijger is geboren in Middelharnis op 12 oktober 1799, zoon van Pieter Jan Krijger en Catharina Stuurman. Hij is in 1823 getrouwd met Josina Hotting, een dochter van Gerrit Hotting en Lena Kanse. Zie het bericht van 6 juli 2013 in het blogarchief. Josina is jong overleden, in 1832 toen ze dertig jaar was. De kinderen uit dit huwelijk, Lena en Pieter, zijn in 1825 en 1829 geboren. Jan Krijger was visser en bleef dus in 1832 met twee jonge kinderen achter
Arendje van den Nieuwendijk was een dochter van Cornelis van den Nieuwendijk en Ceeltje den Hollander, geboren 22 juni 1796. Toen ze twintig was, in 1816, trouwde ze met Job Prol uit Goedereede. In maart 1817 werd dochter Aagtje Prol geboren. Zij overleed na twee maanden. Job Prol is op 26 maart 1832 in Goedereede overleden. Arendje keerde terug naar Middelharnis en werd dienstbode.

Arendje van den Nieuwendijk en Jan Krijger trouwden op zondag 30 maart 1834. Ze waren 37 en 34 jaar oud.  Lena en Pieter uit het eerste huwelijk van Jan zijn in 1853 en 1855 getrouwd. Pieter Krijger is in 1861 overleden, Lena in 1888.


Overlijden van Jan Krijger
Van de bemanningsleden van sloepen die vergingen werden geen overlijdensaktes opgemaakt. We zagen in de vorige berichten dat de weduwen van omgekomen vissers zich tot de rechter wendden voor een Verklaring van Vermoedelijk Overlijden van de echtgenoot om een nieuw huwelijk aan te kunnen gaan. Arendje was al op leeftijd toen haar man vermist werd, ze heeft de stap naar de rechtbank niet meer gezet.
Wanneer een van de kinderen trouwde was ook een verklaring over het overlijden van de vader nodig. Jan Krijger was nog in leven toen zijn zoon en dochter in de jaren vijftig trouwden.
Er zijn dus geen documenten waaruit blijkt wat er met Jan Krijger is gebeurd.

Vast staat dat hij nog ingeschreven is in het bevolkingsregister dat in 1861 werd opgezet. Ook staat vast dat zijn naam in 1872, gelijk met andere bemanningsleden van de sloepen die in 1863, 1865 en 1867 zijn vergaan, is doorgehaald is in het bevolkingsregister (1). 
Bij het werven van bemanningsleden door de schipper/stuurman kwamen familieleden vaak als eerste in aanmerking. Jan Krijger was een oom van schipper Maarten Langbroek van de Vrouwe Aplonia die op 3 of 4 december tijdens noodweer is vergaan. Het is waarschijnlijk dat Jan als oudste bemanningslid bij hem aan boord was.

Arendje bleef alleen aan de Ring wonen, ze overleed op 29 januari 1879 op de hoge leeftijd van 82 jaar.


1. Bevolkingsregister 1861-1890, via familysearch, scan 557.

Bastiaan Breeman (1831-1863) en Margaretha Johanna de Zwaan (1828-1901)

Bastiaan  Breeman is geboren op 25 november 1831, zoon van Cornelis Breeman en Leentje Smit. Cornelis was visser.

Margaretha Johanna de Zwaan was een dochter van Cornelis (de) Zwaan en Pietertje Koert. Cornelis was arbeider. Margaretha is geboren op 4 september 1828. Op 6 mei 1853 trouwde ze met Aren van den Nieuwendijk (1827-1854) zoon van Adrianus van den Nieuwendijk en Johanna Deussen, geboren 17 arpil 1827. Aren is een jaar na het huwelijk op 27-jarige leeftijd overleden. Hij was aan boord van de vissloep de Hervatting en is op 10 juli 1854 op 55 graden Noorderbreedte verdronken. Margaretha en Aren hadden geen kinderen.

Huwelijk en kinderen
Bastiaan Breeman en Margaretha de Zwaan trouwden op 29 december 1857, ze waren 26 en 29 jaar oud. Op 12 oktober 1861 werd zoon Cornelis Breeman geboren; hij werd maar twee weken oud.
Bastiaan Breeman was net 32 jaar toen hij overleden is. Hij was aan boord van de sloep Vrouwe Aplonia die in de nacht van 3 op 4 december 1863 tijdens hevige storm is vergaan.


Nederlandsch Staatscourant 22 juni 1866

 
Margaretha hertrouwd
Margaretha was 35 jaar toen ze voor de tweede keer weduwe werd van een visser. Ze kreeg op 24 mei 1867 (2) van de rechtbank toestemming om de hertrouwen op basis van een verklaring van het vermoedelijk overlijden van Bastiaan Breeman.
Op 28 juni 1867 trouwde ze voor de derde keer, nu met een arbeider: Mattheus van Prooijen. Hij was weduwnaar van Teuntje van Dijk, kwam uit Sommelsdijk en was 39 jaar oud. Margaretha was inmiddels 38.
Kort na het huwelijk, op 6 augustus 1867 ,werd zoon Cornelis van Prooijen geboren.
Mattheus van Prooijen werd later koopman, evenals zijn zoon Cornelis.

Cornelis trouwde op 26 april1894 (akte 10) met Geertruij Jongejan, een dochter van Hendrik Jongejan en Hester Don (zie bericht van 29 oktober 2012).
Getuigen uit haar familie waren: haar broer Pieter Jongejan, koopman en haar oom (mijn overgrootvader) Gerrit Jongejan, visser.


1. Akte 31, overlijden Middelharnis 1854. Het overlijden werd aangegeven door twee neven van Aren te weten Izak van den Nieuwendijk visser-stuurman 31 jaar en Leendert Koster visser 44 jaar.
2. Nederlandsche Staatscourant, 10 juni 1867

Gabriël de Waard (1835-1863) en Klazina van Eeuwen (1838-1909)

Ouders
Gabriël de Waard werd geboren 19 december 1835. Hij was een zoon van Mattheus de Waard en Pietertje Venus. Mattheus was visser in Middelharnis.
Klazina van Eeuwen is in 1838 in Sommelsdijk geboren, dochter van Pieter van Eeuwen en Grieta Dale.

Huwelijk en kinderen
Gabriel en Klazina trouwden op 6 februari 1860, ze waren 24 en 21 jaar oud. Gabriël was visser. Ze woonden op het Nieuwdorp.
Op 23 juni 1860 werd de oudste zoon Mattheus geboren; hij werd maar twee weken oud. Op 5 oktober 1861 volgde weer een zoon met de naam Mattheus en in januari 1863 werd Pieter geboren.

In de nacht van 3 op 4 december 1863 is Gabriël de Waard omgekomen bij de scheepsramp met de Vrouwe Aplonia. Hij was bijna 28 jaar oud.

De nabestaanden
Klazina van Eeuwen was 25 jaar toen ze met twee kleine kinderen achter bleef. De jongste zoon Pieter overleed op 20 februari 1865, hij was twee jaar oud.

In juni 1867 begon Klazina aan de procedure bij de rechtbank in Brielle om een Verklaring van Vermoedelijk Overlijden van Gabriël de Waard te verkrijgen. Deze procedure kon op z'n vroegst na twee jaar worden gestart. Gabriël werd via aanplakbiljetten en advertenties opgeroepen om op 20 september 1867 om tien uur in de ochtend bij de Arrondissementsrechtbank te verschijnen. Deze procedure werd herhaald in oktober 1867 en in februari 1868 (1) 
Op 1 mei 1868 heeft de rechtbank de verklaring afgegeven en de weg vrij gemaakt voor een nieuw huwelijk.


Nederlandsche Staatscourant, 5 juli 1867

Voor Klazina liet deze uitspraak (te) lang op zich wachten. Op 16 januari 1868 kreeg ze een zoon die de naam Pieter de Waard kreeg en ingeschreven werd als zoon van Gabriël de Waard. Gabriël was op dat moment nog steeds haar wettige echtgenoot hoewel hij al ruim vier jaar eerder omgekomen was.

Weduwe hertrouwd
Op 28 augustus 1868 is Klazina van Eeuwen hertrouwd met Mattheus Stapel, weduwnaar van Cornelia Breur. Zoon Pieter is toen door Mattheus Stapel erkend, maar ging toch verder als Pieter de Waard door het leven. Het gezin is ca.1876 naar Maassluis verhuisd. Klazina en Mattheus hebben vier kinderen verloren in de leeftijd van enkele maanden tot een jaar: Klazina, Grietha. Margrietha, Cornelis.
MatttheusStapel overleed op 9 mei 1902 in Maasluis en Klazina in 1909 in Maassluis. Ze is zeventig jaar oud geworden. Haar zoons Mattheus de Waard, Pieter de Waard, Jan Stapel en Klaas Stapel waren inmiddels in Maassluis getrouwd. 

1. Nederlandsche Staatscourant 5 juli 1867, 15 oktober 1867 ,1 februari 1868 en 6 mei 1868.

zondag 27 oktober 2013

Laurens Ketting (1837-1863) en Geertje van Woerkum (1838-1888)

Laurens Ketting is een zoon van Machiel Ketting en Jannetje van der Marck. Jannetje was naaister toen ze in 1837 trouwde. Machiel Ketting was visser en is van Pernis naar Middelharnis gekomen. De vader van Machiel, ook Laurens Ketting geheten, was visser in Pernis. Laurens werd op 24 december 1837 in Middelharnis geboren.
Geertje van Woerkum is op 24 mei 1838 geboren en aangegeven als Geertje de Ruijter, dochter van Gerrit de Ruijter en Neeltje Johanna van Woerkum. Ze is erkend door haar vader maar ging toch als Geertje van Woerkum door het leven. Haar moeder is na het overlijden van Gerrit de Ruijter met Bastiaan van Eck getrouwd. Bastiaan was de voogd van Geertje.
Geertje kreeg op 29 juli 1860 een dochter Jannetje genaamd dat door Laurens werd erkend. Laurens en Geertje zijn vervolgens op 19 oktober 1860 getrouwd,  allebei 22 jaar oud.  Op 27 september 1861 werd zoon Cornelis Johannes in Rotterdam geboren.
Laurens was bijna 26 jaar toen hij omgekomen is bij de scheepsramp met de Vrouw Aplonia tijdens de storm van 3 op 4 december 1863.

Nabestaanden
Geertje was vijfentwintig jaar toen ze weduwe werd en met twee jonge kinderen achterbleef. Ze was op dat moment in verwachting van een dochtertje dat op 26 januari 1864 werd geboren. Ze noemde haar Laurensje, naar haar overleden vader.
Geertje is niet hertrouwd, alhoewel ze bij de rechtbank wel toestemming heeft gevraagd om te hertrouwen. 



Nederlandsche Staatscourant, 1 februari 1868

Het gezin woonde op de Achterweg en Geertje had geen beroep. Waar het gezin van leefde is niet bekend. Geertje overleed op 26 oktober 1888 toen ze vijftig jaar was.
Jannetje Ketting is in 1885 getrouwd met een partner uit Sint Maartensdijk.  Laurensje is in 1893 getrouwd eveneens met een partner uit die plaats, ze is in 1950 in Gorinchem overleden, 86 jaar oud.
Cornelis Johannes Ketting werd visser. Hij heeft nog bij zijn grootvader Bastiaan van Eck ingewoond, tot hij in 1886 trouwde met Kaatje Roodzant geb. 1860, een zus van Teunis en van Gerrit (zie bericht van 11 februari 2012). Ze kregen zes kinderen. In mei 1910 verhuisden ze naar Rotterdam, met uitzondering van de oudste dochter die dienstbode werd.
 


 

zondag 20 oktober 2013

Laurens van der Put (1828-1889), Dirkje Boer (1829-1857) en Arendje van Gelder (1830-1891)

Ouders
Laurens van der Put werd op 17 april 1828 geboren, tweede zoon van Cornelis van der Put (1800-1877) en Arentje de Bloeme (1798-1878). Laurens was een achterkleinzoon van Cornelis van der Put (1750-1788) die als eerste van de familie van der Put naar Middelharnis kwam. Laurens van der Put (1775-1803) was zijn grootvader. Hij is in 1803 verdronken bij de haven van Middelharnis.
Jannetje van der Put, de vrouw van stuurman Cornelis Smit, was een zus van Laurens. Zie ook het bericht van 2 november 2012 op Arjaentje
De lotgevallen van de ouders van Dirkje Boer (Huibert Boer en Adriana Buurveld) zijn op 27 februari 2013 besproken.

Kinderen van Laurens van der Put en Dirkje Boer
Op 27 oktober 1849 trouwden Laurens en Dirkje, hij was 21 en zij twintig jaar. Op 12 juli 1850 werd Arendje geboren. Zij is op 27 juni 1868 overleden, 17 jaar oud. Huibrecht werd in 1852 geboren en Jannetje in 1855. Jannetje overleed toen ze twee was op 13 augustus 1857. 
Huibrecht werd visser, hij trouwde in 1875 met Jannetje Witvliet, dochter van Mattheus Witvliet en Teuntje van Strien (zie tekst van 4 mei 2013).

Overlijden van Dirkje Boer, Laurens hertrouwd
Dirkje Boer is op 8 maart 1857 overleden, ze was 28 jaar. Laurens bleef achter met Huibrecht die bijna vijf jaar was en Jannetje van bijna twee. Het meisje overleed vijf maanden na haar moeder.
Twee jaar later op 21 maart 1859 is Laurens hertrouwd met Arendje van Gelder, geboren 8 maart 1830. Ze waren dertig en 29 jaar oud. Arendje was een dochter van Jacob van Gelder en Neeltje Lugthart. Jacob was visser.

Kinderen van Laurens van der Put en Arendje van Gelder
- Op 21 juli 1860 werd dochter Neeltje van der Put geboren.  Zij trouwde toen ze 34 was met de weduwnaar Teunis van Dongen, hij had zeven kinderen ten tijde van het huwelijk. Samen kregen ze een zoon die Laurens Arend van Dongen heette.
- Cornelis van der Put werd op 10 oktober 1861 geboren. Hij is op 22 oktober 1886 met Cornelia Roodzant getrouwd. Zij is geboren op 7 september 1864, dochter van Arend Roodzant en Angenietje Verhage.
- Jacob uit 1864 werd elf maanden oud
- Jacob uit 1867  twee jaar oud
- Arendje, geboren op 29 september 1872, is op 26 oktober 1895 met Jacob de Koning getrouwd. Ze waren 23 en 24 jaar oud. Jacob was een zoon van Paulus de Koning en Kaatje Vroegindeweij.

Stuurman van de Noordover
Laurens van der Put heeft zijn hele leven als visser gewerkt. Hij is stuurman van de MD14 Noordover van rederij Kolff geweest (1). In het voorjaar van 1872 heeft hij samen met een andere sloep een Zweedse driemast schoener genaamd Danube geborgen. 


Algemeen Handelsblad, 6 april 1872


Ongeluk op de MD 16 Op Hoop van zegen
Stuurmannen kregen op latere leeftijd vaak de functie van ouweman, de rechterhand van de schipper en verantwoordelijk voor de inventaris van het schip. Hij wilde na vijftig jaar stoppen met varen. Op woensdag 25 september 1889 tijdens zijn laatste reis is hij door een van achter komende zee overboord geslagen en verdronken. Hij was 61 jaar oud. Het gebeurde op de vissloep MD 16 Op Hoop van zegen van rederij Kolff, stuurman Jan Koster.



Maas- en Scheldebode, 4 oktober 1889

Arendje van Gelder werd weduwe toen ze 51 jaar was. Ze is in 1891 overleden.

De ramp met de MD 18  Zeemanshoop, 4 december 1895
Zoon Cornelis van der Put (1861-1895) was matroos op de MD 18 Zeemanshoop, de sloep die in de nacht van 6 op 7 december 1895 is vergaan. Cornelia Roodzant werd op 31-jarige leeftijd weduwe. Cornelia en Cornelis hadden geen kinderen. Cornelia is in augustus 1911 naar de Paterson in de Verenigde Staten vertrokken.


Cornelis van der Put Lzn. (1861-1895)

Ook aan boord van de Zeemanshoop waren ook de volgende familieleden:
- Cornelis de Koning (1874-1895), ongehuwd, broer en zwager van Jacob de Koning en Arendje van der Put  (zie bericht van 30 mei 2013).
- Gerrit Roodzant (1872 -1895)  broer van Cornelia, gehuwd met Dirkje van Delft (zie bericht van 29 juli 2013).


De gegevens zijn afkomstig van Pieter Koster te Haarlem en bewerkt voor Arjaentje.

De foto is eveneens afkomstig van Pieter Koster waarvoor dank.

1. Vermelding bij M.J. van Dam, dl 2. Op 5 september 1873 Kornelis Trommel 14 jaar overleden aan boord van de MD 14 Noordover, schipper L.van der Put.

vrijdag 18 oktober 2013

Laurens Dijkers (1731-1799) en Elizabeth van Heemst (1734-1808)

Over betovergrootouders Maarten Dijkers (1799-1859) en Sijtje van de Roovaart heb ik op 29 februari 2012 geschreven. Zie deze tekst mét foto in het blogarchief. Nu over de grootvader van Maarten die vanuit Zevenbergen naar Sommelsdijk kwam in het midden van de achttiende eeuw. 

Ouders van Laurens Dijkers
De vader van Laurens Dijkers was Petrus Dijkers (1705-1770 ) uit Zevenbergen (zoon van Laurentius Dijkers en Catharina de Roy). De familie kwam uit de omgeving van Fijnaart en Standdaardbuiten.
Zijn moeder was Maaike Grootenboer (1712-1797)  eveneens uit Zevenbergen.
Laurens werd op 27 december 1731 geboren. Zijn ouders zijn niet met elkaar getrouwd en toch kreeg hij de achternaam van zijn vader.
Petrus Dijkers trouwde in 1732 in Nieuwe-Tonge met Cornelia van Helmont. De oudste zoon uit dit huwelijk heette ook Laurentius, geboren 1734 in Oude-Tonge. Petrus is daarna weer teruggegaan naar Standdaarbuiten.
Maaike Grootenboer trouwde in 1733 met Hendrik van der Put. Maaike en Hendrik kregen tien kinderen. Laurens groeide vermoedelijk als oudste zoon in dit gezin in Zevenbergen op. Hij werd beschouwd als onderdeel van de familie en de naam Laurens is via hem in de familie van der Put gekomen.

Naar Overflakkee
Laurens werd zadelmaker, hij is rond 1752 toen hij twintig jaar was naar Sommelsdijk gekomen. 
Zijn haflbroer Cornelis van der Put kwam rond 1765-1770 naar het eiland. Hij trouwt in 1771 in Middelharnis met Suzanna Bakker. Andere verwanten uit de families Van der Put en Grootenboer zijn ook in het derde kwart van de achttiende eeuw naar het eiland gekomen.

Huwelijk en kinderen
Laurens is op 17 mei 1758 in Sommelsdijk getrouwd met Elizabeth van Heemst. Er werden negen kinderen uit dit huwelijk geboren, waarvan er vier jong overleden zijn.
Vier zoons Pieter, Hendrik, Herbert en Robbrecht en een dochter Woutrina trouwden veelal in Sommelsdijk.
De derde zoon Herbert werd winkelier en trouwde in 1796 met Annetje Vlasbloem. Zijn oudste zoon was Maarten Dijkers die in 1822 in Middelharnis trouwde met Sijtje van de Roovaart. Hij was schoenmaker en gareelmaker van beroep, trad dus in het voetspoor van zijn grootvader Laurens.


bronnen:
Stamboom Dijkers  en Dijkers review
Gegevens over de familie Hendrik van der Put met dank aan Pieter Koster uit Haarlem

maandag 14 oktober 2013

Jan Witvliet (1823-1881) en Pieternella Kortweg (1825-1900)

(Voor)ouders
Jan Witvliet is een zoon van Arend Witvliet (1796-1851) en Trijntje Pas (1797-1867 ). De vader van Jan was arbeider.
Zijn grootvader heette eveneens Aren(d) Witvliet (1776-1802) en was gehuwd met Arendje van Groningen. Hij is in 1802 overboord gevallen van het schip van de martkschipper van Oudenhoorn en verdronken. Zijn lichaam is in januari 1803 in Charleroi opgevist en begraven (1).
Pieternella Kortweg (soms ook Korteweg) is een dochter van Balten Kortweg die arbeider was en Lena (den) Danser.

Huwelijk en kinderen
Jan en Pieternella trouwden op 8 december 1844, ze waren 21 en 19 jaar oud. Jan was arbeider ten tijde van het huwelijk. Later is hij sasmeester geworden.
Vier weken na het huwelijk werd zoon Arend geboren. De oudste zoon is maar vier jaar oud geworden, hij overleed op 11 juni 1849 toen er een cholera-epidemie woedde.
Pieternella kreeg haar eerste kind begin 1845 toen ze 19 was, haar jongste werd in 1870 geboren toen ze 45 was. Ze kreeg elf kinderen waarvan er zes volwassen werden. Vijf kinderen waaronder de tweeling Christina en Lena overleden als zuigeling of als peuter.
Arend uit 1851 was de oudste, dan volgden Lena uit 1853, Balten uit 1858, Trijntje Johanna uit 1863, Mattheus Marinus uit 1866 en Adriaantje uit 1870. Het gezin woonde op het havenhoofd bij de sluis (adres: Buiten D 862). Ze behoorden tot de christelijk gereformeerde kerk.

Overlijden van Jan Witvliet
Jan Witvliet was sasmeester van de spui- en schutsluis van Middelharnis (zie het vorige bericht). Op 22 september 1881 is hij om twee uur in de nacht in de sluis verongelukt.

Nabestaanden
Lena, Aren en Balten waren al getrouwd toen hun vader verongelukte. Trijntje Johanna trouwde in 1885 en Adriaantje in 1897. Mattheus Marinus was onderwijzer, hij trouwde in 1894 in Amsterdam.
Lena Witvliet trouwde in 1873 met Tijs Hovestadt uit Werkendam die in 1878 als sasmeester in Middelharnis is komen werken. Pieternella en haar jongste kinderen bleven met het gezin Hovestadt op de sluis wonen tot Tijs en Lena in 1887 naar Yerseke vetrokken.

Vanaf 1887 woonden Pieternella, Adriaantje en Mattheus Marinus op het Vingerling (C615). Pieternella werd herbergierster. Mattheus Marinus vertrok in 1892 naar Amsterdam en Adriaantje in 1897 naar Rottterdam. Ook kleindochter Pieternella Wagner, dochter van Trijntje Johanna, woonde tijdelijk in.
Pieternella heeft ook nog op het Vissersdijk (C33) gewoond. Op 19 april 1900 is ze naar Rotterdam verhuisd waar ze op 30 september 1900 overleden is. Ze was 75 jaar oud.


1. Huwelijksbijlage bij akte 3 van 1814, huwelijk Jozijna Witvliet met Jan de Korte. Waarschijnlijk was Aren schippersknecht.

Brutaliteiten aan het adres van de sasmeester van Middelharnis 1879

De haven
De toegang tot de haven werd door de jaren heen steeds belemmerd door ophoping van slib. Tussen 1853 en 1855 werden zonder veel resultaat werken uitgevoerd om de haven dieper te maken. In 1859 bleek de kade van de westelijke havendam ondermijnd en in 1860 bracht een storm aanzienlijke schade toe. De haven afsluiten van het buitenwater door een schutsluis was de enig mogelijke oplossing.
Met steun van de Provincie Zuid-Holland en het Rijk werden de werken in april 1864 aangevangen. De bekende waterbouwkundige Pieter Caland maakte een grondig plan: verhoging en verzwaring van de havendijken en de bouw van een schut- en spuisluis. Op 5 augustus 1865 werd de haven in gebruik genomen (1).


Havenhoofd Middelharnis


Spuien en schutten
De sluis had verschillende functies: het spuien van overtollig polderwater en het schutten van schepen. De sluiswachter (sasmeester) had een verantwoordelijke baan waarbij hij verschillende belangen tegen elkaar moest afwegen. Om te kunnen spuien moest het peil in de haven  laag zijn, maar om sloepen binnen te laten moest er voldoende water in de haven staan.

Sasmeester Jan Witvliet had op zaterdag 20 september 1879 polderwater uitgelaten. Omdat het vloed werd en hij sloepen verwachtte trof hij maatregelen om water in de haven te laten. Inderdaad kwamen er twee sloepen aan die van M. Langbroek Hzn.(Kolff) en van Jac. van den Hoek (Slis). Ze waren nog maar net voor de sluis toen bleek dat ook de stoomboot Overflakkee in aantocht was. De sasmeester was genoodzaakt eerst de stoomboot te schutten.


Daarover begon het volk mij te beledigen en verweet mij dat ik zulks niet doen mogt, dat ik eerst water in de haven moet laten en dan de boot schutten, met anderhande brutaliteit. 

Witvliet beklaagt zich in een brief aan de burgemeester. Het gebeurt wel meer dat hij beledigd wordt en het zijn steeds dezelfde mannen die hem brutaliseren. Overigens was Baas (stuurman) van den Hoek wel eerst begonnen met aanmerkingen maken, maar hij begon later te begrijpen dat het niet anders kon. Jan Witvliet vraagt de burgemeester drie met name genoemde matrozen (De Waard, Roodzant, Langbroek) "daarover eens goed te spreken, ten einde zulke brutaliteit ophoud".


pagina 2 van de brief van Witvliet aan de burgemeester
inv. nr. 1350, archief gemeente Middelharnis



Een mooi geschreven brief van deze sasmeester, die een ontwikkeld man geweest moet zijn.

Sasmeester overleden
Exact twee jaar na het voorval met de vissers is de sasmeester verongelukt. Op zaterdag 22 september 1881 's nachts om twee uur overleden in de schutsluis, vermeldt de overlijdensakte.  Jan Witvliet was 58 jaar oud.

(zie ook het volgende bericht).


1. J. Verseput, Van visschershaven naar jachthaven (Middelharnis 1982), 33-35
2. Bron: Archief Gemeente Middelharnis, inventarisnummer 1350.

zondag 13 oktober 2013

Baldadige vissers uit Middelharnis aangehouden in Den Helder mei 1909

Kastelein De Groot van café De Pool in Den Helder pakte rond middernacht van 4 op 5 mei 1909 de telefoon om aan de politie te melden dat een aantal vissers bezig was om planken af te breken van een schutting aan de Dijkweg. Ook hadden ze bij een lokaal grenzend aan de kegelbaan drie of vier glasruiten stukgeslagen.
De politie rekende een achttal Pernisser en Middelharnisse vissers in die zich inmiddels op de Kanaalweg bevonden. Op het bureau aangekomen ontkenden ze allemaal. De huisvrouw van J. Roomeijer die alles had gezien kwam op het bureau en verklaarde dat ze weliswaar geen dader aan kon wijzen maar dat het wel om deze groep personen ging.
Inmiddels hadden de agenten de namen genoteerd van de vissers en hun reders (Zwanenburg uit Pernis en Kolff uit Middelharnis). De vissers bleven ontkennen. 

Toen nam een bemanningslid van de PR 48 het woord en verklaarde dat hij het niet had gedaan maar dat hij niet wilde dat de gedragingen in hun woonplaats bekend zouden worden "omdat getrouwde mannen zich onder hen bevonden". Hij bood vrijwillig aan de schade te betalen. De brigadier ging hiermee akkoord en inde een bedrag van 3 gulden, door vijf mannen bij elkaar gebracht, "waarop zij hunnen weg naar boord kalm hebben vervolgd". 

De commissaris van politie heeft de namen van de vier bemanningsleden van de MD32 Noordster doorgegeven aan de burgemeester van Middelharnis met het verzoek zowel de vissers als de reder te waarschuwen.
Hij maakte van de gelegenheid gebruik om gelijk nog andere overtredingen onder de aandacht van de burgemeester te brengen. In de nacht van 29 op 30 april 1909 waren vijf vissers uit Middelharnis aangetroffen in een lokaal dat geen drankvergunning had. Het betrof bemanningsleden van de MD1 Luctor et Emergo, de MD4 Theodora Emmerentia beiden van reder Slis, de MD12 Zeemeeuw en de MD13 Voorlichter van Kolff.
Ook van 4 op 5 mei werd nog een visser uit Middelharnis in dat lokaal aangetroffen.

Commissaris Swaving waarschuwt dat dergelijke wangedragingen een volgende keer tot oponthoud voor de schepen zullen leiden.




Hoe Burgemeester Ulbo J. Mijs de kwestie heeft afgehandeld vermeldt het dossier niet.


Bron:
Archief Gemeente Middelharnis, inventarisnummer 1353.


Noot:
Het rapport bevat de namen Van Dongen, Onderdelinden, Kattestaart, Den Braber, Van den Hoek, Viskil, Groen , Verburg, Oosterling. Enkele van de genoemde mannen en jongens zijn omgekomen bij de scheepsrampen van 1910 en 1912 en later op de IJmuider vloot.

donderdag 3 oktober 2013

Pieter Groen (1797-1884) en Hendrikje Springvloed (1800-1874)

Ouders
Pieter Groen was een zoon van Cornelis Groen en Laurijntje Mijnheer (overleden 1812). Cornelis was visser van beroep.  In 1814 is dochter Pietertje Groen op twaalfjarige leeftijd overleden, Arend Groen (1806-1854) overleed in Veenhuizen.
Hendrikje Springvloed kwam uit Sommelsdijk, ze was een dochter van Jacob Springvloed en Klaartje Pas (overleden 1806).

Huwelijk en kinderen
Het huwelijk tussen Pieter en Hendrikje was op 7 mei 1822. Pieter was visser, 24 jaar oud en Hendrikje was 22 jaar. Getuigen waren allen vissers: Jan Pas, Leendert van der Waal en Jan Wittekoek. De vaders van bruid en bruidegom waren aanwezig, de moeders waren allebei al overleden.
Het eerste kind werd Cornelis genoemd, hij werd op 30 augustus 1822 geboren, vier maanden na het huwelijk. Hij overleed in 1826, vier jaar oud.  Jacob was de tweede, hij werd op 9 september 1824 geboren en overleed in 1828, drie jaar oud.
In 1827 volgde opnieuw een Cornelis en op 24 mei 1830 werd Jacob geboren. In 1833 volgde Pieter, in 1836 Laurens (overleden in 1839), in 1838 Klaas.
Klaas Groen is op 9 juni 1849 ten tijde van de cholera-epidemie overleden, hij was tien jaar.
Van de zeven zonen van Pieter en Hendrikje hebben er drie de kindertijd overleefd.

Huwelijk van de kinderen
Cornelis Groen was trouwde in 1850 toen hij 22 jaar was. De bruid was Janna de Blok, twintig jaar oud. Jacob Groen trouwde in 1856 met Martina de Reus uit Sommelsdijk, ze waren 25 en 24 jaar oud. Pieter Groen is in 1858 met Kommertje Dubbeld getrouwd, dochter van Machiel Dubbeld en Maria van der Kamp. Ze waren 25 en 24 jaar oud.
De zoons werden alle drie visser.

De scheepsramp met de Eben Haëzer 1863: Jacob Groen omgekomen
Jacob Groen (1830-1863) was een van de opvarenden van de sloep Eben Haëzer , schipper Bastiaan Dubbeld, die begin december 1863 met man en muis verging. Zie eerdere berichten op dit weblog.

Nabestaanden van Jacob Groen
De ouders van Jacob waren nog in leven ten tijde van de ramp. Zijn vrouw Martina de Reus bleef met twee kleine kinderen achter. De oudste zoon Pieter is in 1857 geboren en maar enkele weken oud geworden. Dochter Hendrikje is in 1859 geboren, ze was vier jaar toen Jacob overleed. Noach Groen (genoemd naar Noach de Reus, de vader van Martina) is in 1860 geboren, hij was drie jaar ten tijde van de scheepsramp
Martina trouwde op 27 juni 1868 opnieuw met een visser (1). Hij heette Johannes Magchiel Goris Verolme. Ze was toen 37 jaar oud. Samen kregen ze in 1870 nog een dochter die Fransje heette. Zij werd maar enkele maanden oud. 

Noach Groen werd kleermaker, hij was ongehuwd en is in 1890 overleden toen hij 29 jaar was.
Martina de Reus overleed in 1898, ze was 66 jaar oud.
Hendrikje Groen was ongehuwd, ze was winkelierster in de 2e Weistraat en overleed in 1914.

Ongeval op de Adriana Lumina 1894: Paulus Groen overleden
Een zoon van Cornelis Groen, de oudere broer van bovenvermelde Jacob, heette Paulus Groen (1867-1894). Hij is op zaterdag 22 december 1894 overboord gevallen van de MD 13 Adriana Lumina, schipper Johannis de Korte. Hij was 27 jaar oud.



Maas- en Scheldebode, 28 december 1894

Nabestaanden van Paulus Groen
Paulus Groen was op 28 oktober 1892 getrouwd met Pietertje Hoogmoed uit Sommelsdijk. Ze waren 24 en 23 jaar oud. Paulus stond als C.G. ingeschreven en Pietertje als N.H. Ze woonden in de Nieuwstraat. Op 20 juli 1894 werd zoon Cornelis geboren, hij was nog maar een half jaar oud toen zijn vader verongelukte.

Pietertje verhuisde met Cornelis naar een van de Weistraatjes en ging met haar vader, moeder en zuster samenwonen. Haar vader was bouwknecht, geboren in 1837.
Cornelis Groen werd sigarenmaker. Hij trouwde met Arendje Krijger, ze woonden op het Spuiplein.



1. Op 26 mei 1868 publiceerde de Nederlandsche Staatscourant het  "regstvermoeden van overlijden" van Jacob Groen waardoor juridisch de weg vrij was voor een nieuw huwelijk.

Genealogische gegevens van Joke van Rumpt

Merkwaardige voorvallen op de Adriana Lumina 1883-1884

Over de MD 13 Adriana Lumina , een sloep van rederij Kolff met als schipper Cornelis Muije, verscheen een opmerkelijk bericht in de Zierikzeesche Courant van 13 februari 1884. 


Zierikzeesche Courant, 13 december 1884