zondag 6 maart 2016

Scheepmakerij De Goede Hoop van Gerrit en Joris de Bon in Middelharnis(1787-1795)

Scheepswerf Jonker en Visser
Aan de oostkant van de haven is, naast de bestaande werf, in 1750 een nieuwe scheepswerf gesticht door Gijsbert Jacobsz Visser en zijn neef Leendert Jonker uit Sommelsdijk (1). In 1788 waren de families Visser en Jonker eigenaren van de scheepswerf (inclusief het terrein van de oude werf). 
In 1808 waren Leendert Jonker (kleinzoon van de oprichter) en Jan Peeman (schoonzoon van Gijsbert Visser) eigenaren van deze werf. Zie bericht van 20 februari 2015.

Scheepswerf De Bon
Aan de westkant van de haven werd in mei 1787 een nieuwe werf gestart waar Gerrit de Bon eigenaar van was. Al in december 1787 werd de eerste gaffelschuit met de naam de Eersteling opgeleverd (1). Voor de oprichting en financiering van de werf is op 25 november 1786 een contract tussen Gerrit de Bon en schout en schepenen van Middelharnis gesloten.

Op 24 juni 1795 zou de werf publiek verkocht worden. De verkopende partij was Joris de Bon. Hij en zijn broer werkten in compagnie. De werf bleef op 24 juni onverkocht, maar op 11 juli 1795 werd de werf onderhands aan Adrianus van der Staal (1765-  ) verkocht voor 700 gulden en 500 gulden voor het aanwezige materiaal, zoals hout (2).
Er waren op dat moment 'onderpandige' obligaties 'thans ten laste van Joris de Bon'  in handen van A.Q. Kolff, L. Kolff, weduwe Andries Vink, Maarten Koomen, weduwe Dirk van der Slik, Teunis de Bloeme, Jacob Vermeer, Leendert van den Tol en de kinderen van Gualtherus Kolff. De werf lijkt gefinancierd te zijn door de lokale bestuurders van Middelharnis uit 1787.Twee van dergelijke obligaties, gedateerd 13 februari 1789, werden in mindering gebracht op de verkoopprijs (3).


Na het overlijden van de weduwe van Adrianus van der Staal, Anna Knape, op 20 januari 1818 werd de scheepswerf publiek verkocht. Leendert Jonker was de koper, scheepmaker te Sommelsdijk en mede-eigenaar van de werf aan de oostkant van de haven. De verkoopprijs van 1.900 gulden. De scheepswerf is in de loop van 1858 opgedoekt (5)


Genealogische gegevens familie De Bon
Gerrit de Bon en zijn broer Joris de Bon waren nieuwkomers in Middelharnis. In mei 1787 huurden ze een huis op de Westdijk van A.Q. Kolff voor de periode van een jaar (1).

In Delfshaven had men ervaring met de bouw van gaffelschuiten voor Middelharnis (4).
Deze ervaring, in de personen van de meester-scheepmakers De Bon,  werd naar Middelharnis gehaald om de nieuwe scheepswerf op te zetten. De onzekere tijden die vanaf 1793/94 aangebroken zijn, leidden ertoe dat er niet meer geïnvesteerd werd in nieuwe gaffelschuiten.


Na de verkoop van de werf is Gerrit teruggegaan naar Delfshaven. Joris is naar Rotterdam vertrokken.

Gerrit de Bon is op 14 november 1751 in Rotterdam in de Remonstrantse kerk gedoopt, zoon van Karel de Bon en Sietje van Hattem.
Gerrit de Bon en Maria Adamsdr de Wakker zijn op 4 juni 1775 in Delfshaven getrouwd. Gerrit woonde in Delfshaven en Maria in Delft. Op 10 maart 1776 werd Karel gedoopt, hij is jong overleden evenals Karel die in 1777 werd gedoopt en Katrina uit 1779. Sophia werd op 11 april 1781 in Delfshaven gedoopt, Katrina 17 november 1782, Abram 6 februari 1785 en Karel 2 juli 1786. De volgende kinderen zijn in Middelharnis gedoopt.
Op 30 maart 1788 Frans, op 21 maart 1790 Sietje en op 28 februari 1793 Joris. Getuige was schoonzus Alida Deussen. Op 20 mei 1794 is een kind van vier jaar oud van Gerrit de Bon in Middelharnis begraven. Dat moet Sietje geweest zijn. Gerrit de Bon was onvermogend.
Gerrit de Bon is op 26 oktober 1799 in Delfshaven begraven. Maria de Wakker overleed 19 oktober 1812 in Delfshaven

Joris de Bon is op 19 mei 1760 in Delfshaven gedoopt, zoon van Karel de Bon en Sietje van Hattem. Joris is op 5 juli 1785 in Kralingen getrouwd met Alida Dussen (Deussen). Zij is op 12 maart 1758 in Kralingen gedoopt. Maria de Wakker was getuige bij het huwelijk.Op 5 maart 1786 werd Karel in Kralingen geboren. Hij heeft maar kort geleefd. Op 24 februari 1788 werd opnieuw een Karel nu in Middelharnis gedoopt, op 9 mei 1790 Jan, op 18 maart 1792 Johannes (getuige: Arentje van der Waal) op 8 augustus 1794 Adriana (getuige: Arendje van der Waal).  Op 1 december 1800 werd opnieuw een zoon met de naam Johannes in Rotterdam gedoopt.
Arentje van der Waal was gehuwd met Philippus Deussen, een broer van Alida. Zie over dit echtpaar de tekst op dit weblog van 9 juni 2014.
Joris de Bon is op 25 maart 1838 in Rotterdam overleden, 76 jaar en 10 maanden oud. vrouw Alida Deussen is op 8 september 1834 eveneens in Rotterdam overleden, 75 jaar en 6 maanden oud. Adriana trouwde op 28 december 1814 in Rotterdam, 20 jaar oud.


Genealogische gegevens van Joke van Rumpt, bewerkt voor Arjaentje

1. Marco Kuiper. Vissers en ventjagers. p.12-14
2, Later zou zijn zoon Arij van der Staal (1788-1866) de werf overnemen.
3. Rechterlijk Archief Middelharnis, inv. nr. 53, 24 juni 1795.
4. Gaffelschuit De Jonge Maatje, stuurman Simon Stapel, is ca. 1788 in Delfshaven gebouwd
5. Notarieel Archief Middelharnis, inv. nr. 5821, 11 april 1818, akte nr. 54. Verkoop scheepswerf. SAGO, AGM inv. nr. 817 (1856-1859) Verslagen van de toestand der gemeente Middelharnis.


Rechterlijk Archief Middelharnis, inv. nr. 18,
1.  transportakte 5 maart 1789. Joris en Gerrit de Bon, scheepmakers in compagnie van scheepswerf de Goede Hoop aan de westkant van de haven inzake de in aanbouw zijnde visschuit, stuurman Bastiaan Langbroek, garantie van 2000 gulden i.v.m. aankoop van o.a. hout.
2. transportakte 13 oktober 1792, Joris de Bon, meester-scheepmaker verkoopt aan Johannes de Naaijer te Antwerpen de romp van een ventjagersbezaanbunschuit, laatst gevoerd door Jan van Oostvoorn, voor 130 gulden.

Archief voormalige gemeente Middelharnis, inv. nr. 9. Resolutieboek. 30 april 1792, Gerrit de Bon benoemd als opzichter van de havenwerken, m.n. het timmer- en heywerk aan de hoofden, voor 2 gulden en 10 stuivers per dag.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten