Scheepsrampen en ongevallen in de visserij van Middelharnis in de zeventiende eeuw

Over de scheepsrampen en ongevallen in de visserij van Middelharnis in de periode 1717-1923 is de afgelopen jaren veel informatie opgediept. Zie het boek Vergeten vissers van Middelharnis en de overzichtspagina op dit weblog.

Over de zeventiende eeuw zijn weinig gegevens beschikbaar. Op deze pagina de informatie die bekend is.


ca. 1620-1626 diverse kapingen
In de twintiger jaren van de zeventiende eeuw zijn diverse schepen met opvarenden uit Middelharnis in handen van kapers gevallen. 

De vissers namen het initiatief om tot een soort verzekering te komen om de kosten van losgelden te betalen en om nabestaanden te ondersteunen in geval van scheepsrampen. Ook reders die hun schepen verloren kregen een tegemoetkoming. De magistraat van Middelharnis vaardigde in 1626 een keur uit waarin bepaald werd dat bij de verkoop van vis per afslag 10 cent verzekeringspremie werd geheven (2). Zie ook de tekst op Arjaentje van 3 januari 2014.
In de periode 1626-1637 zijn bedragen uitbetaald die in de resolutieboeken van het dorp zijn verantwoord.

Aliaen Boot ( -1633)
1633 Betaelt aan de wedue van Aliaen Boot visser die van de vijanden op zee dootgschoten is ... vijftich gul. (1)


Jacob IJemantsz ( -1633)
1633 Betaelt aan Trijn Schotters ouer het affleggen vant dode lichaem van Jacob IJemantsz v schell. Hij overleed als gevolg van verwondingen aan zijn been door een vijandelijke beschieting (1)


Leendert Dircxz Post ( -1637)
1637 Betaelt aan de wedue van Leendert Dirkcxz Post, stierman, die bij de duijnkerkers is gevangen geweest... Alsoo Leendert Dirxcz Post in de gevangenis is overleden... (1)


Willem Roij ( -1637)
15 juli 1637 werd het lichaam geschouwd van Willem Roij die door een Duinkerker kaper is doodgeschoten. Dokter Hubertus de Bye constateert dat 'den zelven Roij met een musket cogel in sijn 's lincker schouder nederwaerts was geschooten welcke wonde den docter ende chirurgijn verclaerde doodelijck te wesen' (2)

1641 Drie visschuiten uit Middelharnis door Duinkerkers genomen
In mei 1641 zijn drie visschuiten uit Middelharnis belaagd door Duinkerker kapers. Leendert Andriesz en Maerten Cornelisz Canse verklaarden dat de Duinkerkers drie visschuiten uit Middelharnis hebben genomen. Ze hebben twee schuiten zien branden en gezien dat de derde schuit, die van Pieter Arensz Visser in de grond werd gehakt. De twee brandende schuiten waren van de stuurlieden  Cornelis Jacobsz Coninck en van Gerrit Jansz Coninck(2)

Pieter Arensz Visser ( -1641)
Stuurman van een visschuit die in mei 1641 door een Duinkerker kaper in de grond werd gehakt. Hij was gehuwd met Pietertje Jansdr

Cornelis Jacobsz Coninck ( -1641)
Stuurman van een visschuit die in mei 1641 door een Duinkerker kaper in brand werd gestoken. Hij was gehuwd met Leentje Jansdr 

Gerrit Jansz Coninck ( -1641)
Stuurman van een visschuit die in mei 1641 door een Duinkerker kaper in brand werd gestoken.

1677 
In april 1677 voerden de diaconie en het burgerlijk armbestuur correspondentie over de huisvesting van vissersweduwen en hun kinderen. Ze hebben hun man verloren door het 'blijven van visschuiten'. (4)

Drie schuiten in twee jaar met man en muis vergaan
Tannegje Cornelis Blok dichtte in 1688 (zie ook tekst van 5 mei 2015 op dit weblog)

Om dat drie Schuiten hier van daen , binnen twee Iaren zijn gebleven,
En al het Volk in Zee vergaen, daer lieten zy haer leven (3)
De tijdsbepaling is onduidelijk. "Onlangs" staat er in het gedicht. Mogelijk gaat het toch over de jaren 1676-1677, zie hierboven.

Stuurman n.n. (  -1688) 
Een Nieuw Lied, gemaakt over het verongelukken van een Stierman, van een Visschuit van Middelharnis, geschied op den 1 Ianuary, 1688. Vier schuiten kwamen na enige dagen terug (3).
Op 1 januari 1688 vielen er zware buien bij een harde noordenwind (5).

1. U.J. Mijs. De vischafslag van Middelharnis. Middelharnis, 1897. Bijlage D. 
Bron: Resolutieboeken Middelharnis
2. Rechterlijk archief Middelharnis, inventarisnummer 20,19 mei 1641

folio 197 en 198. Zie ook: J.C.. Both. Middelharnis tijdens de Tachtigjarige oorlog. In: De Ouwe Waerelt, 8(2008),22, 38-43
3. Een nieuw-liedboekje, genaamt het dubbelt Emausje, bestaande in eenige nieuwe liedekens. Terneuzen, J.G.A. Thompson, 1854. naar de laatste uitgave herdrukt.

Zie op Google books. Een nieuw lied-boekje
4. Archief van het burgerlijk armbestuur van Middelharnis, inventarisnummer 989, 11 april 1677
5. J. Buisman. Duizend jaar weer, wind en water in de lage landen. Dee 5, p. 143.