woensdag 6 mei 2015

Tannetje Cornelis Blok (1660-1690) en haar liedboek 'het dubbelt Emausje'


Over Tannetje (Tannetge) Blok is bekend dat ze geboren is op 3 januari 1660  in Middelharnis, dochter van Cornelis Blok*.  Ze is op 5 maart 1690 overleden.

Tannetje Blok schreef stichtelijke liederen en gedichten waarvan er 37 bewaard gebleven zijn in een bundel met de titel : het Dubbelt Emausje. Het voorwoord is geschreven door ene M.D. , dat moet Marinus van der Daff geweest zijn. Het nawoord is door M.D.K. ondertekend. Oorspronkelijk is het werk in twee delen verschenen. 
Het eerste deel bevat o.a. een lied over de watersnood van 26 januari 1682, 'Wat grooter nood, wat droever tyd'.  In 1683 sloot ze het eerste deel af met het motto dat ze aan alle gedichten meegaf  'Leerd Sterve'.  
Het tweede deel bevat ook liederen die naar de actualiteit van de jaren tachtig van de zeventiende eeuw verwijzen. Zoals 'Een nieuw lied, van de schade die er in het jaar 1684 door de Rupzen aan de Vrugten is geschied'. 
En: 'Een nieuw lied gemaakt over de Miserie en Plage die in 't jaar 1685 onder de Beesten is geweest'. 
Tevens: 'Een nieuw lied, gemaekt over het gaan van onse Hollandsche vloot na England'. 
In de 'Zamenspraak tussen een zeeman en landman' vermeldde Tannetje het omkomen van een zeeman: 'toen wij weer sijn 't huijs gekomen/misten wij een van ons maets'.





De dichtkunst van Tannetje Blok heeft weinig aandacht gekregen in de literatuurgeschiedenis. Als haar werk al eens genoemd werd dan kwamen er geen positieve bewoordingen aan te pas, zoals in een overzichtswerk van J.C.W. Le Jeune uit 1828.




Uit: Jacob Carel Willem Le Jeune. 
Letterkundig overzigt en proeven 
van de Nederlandsche volkszangen. 1828

Le Jeune eindigt met de kwalificatie: 'van de honderd en vijftig nog volgende regels is er geen een het uitschrijven waard'.

Bij Johannes Gouw komt Tannetje er in 1871 al niet beter van af. Hij noemde Tannetje een 'boerinnetje van Middelharnis' . Zelf noemde ze zich een Boere-meisje.


Uit: Johannes Gouw. De volksvermaken. Haarlem, 1871, p.413
De liederen van Tannetje Blok zijn door haar lezers ongetwijfeld wel gewaardeerd. Het 'Dubbelt Emausje' beleefde vele herdrukken, zelfs nog tot honderdvijftig jaar na het overlijden van Tannetje. Ook komt het boekje in diverse bibliotheken en particuliere verzamelingen voor.

De dichteres Tannetje Blok is niet geheel vergeten. Op de website van het Cultuurplein Goeree-Overflakkee prijkt haar naam tussen andere overleden Flakkeese auteurs. Op deze website ook de tekst van het gedicht over het verongelukken van een stuurman:
Een Nieuw Lied, gemaekt over het verongelukken van een Stierman, van een Visschuyt van Middelharnis, geschied op den 1 january, 1688.
Het lied is tamelijk recent voorgedragen, ik weet niet meer door wie en bij welke gelegenheid.


Van het liedboekje van Tannetje Blok zijn verschillende edities bewaard gebleven. Een aantal edities is te bekijken via Google books

1. Een nieuw lied-boekje, genaamd het Dubbeld Emausje, bestaande in enige nieuwe liedekens. Zwolle, weduwe F. Clement, z.j.
Dit lijk me een van de vroegste drukken. Zie op Google books. Een nieuw-liedboekje

2. Een nieuw lied-boekje genaemt het Dubbeld Emausje, bestaande in enige nieuwe liedekens/ gemaakt, en in druk uitgegeven door Tannetge Kornelis. Het eerste deel.
Den 11e druk, verbeterd en vermeerderd met het Geestelyk maagden-ciercel &c. en van veel fouten gezuiverd. Zwolle, Dirk Rampen, tussen 1725 en 1750. 96 p.


3. Een nieuw Liedt-boekje genaamt het dubbelt Emausje.
Dordrecht, Johannes 't Hooft, 1737. 10e druk.
Zie op Google books Nieuw lied-boekje

4. 11e druk. Dordrecht, H. Walpot, 1742


5. 12e verbeterde en uitgebreide druk. Dordrecht, Adriaan Walpot, 1762.
Zie op Google books Een nieuw liedt-boekje

6. Een nieuw liedtboeckje genaemr het Dubbelt Emausje, bestaande in eenige nieuwe liedekens. 11e druk, verm. en verb. en van veel fouten gezuivert. Amsterdam, S. en W. Koene, 1801

7. Een nieuw-liedboekje, genaamt het dubbelt Emausje, bestaande in eenige nieuwe liedekens. Terneuzen, J.G.A. Thompson, 1854. naar de laatste uitgave herdrukt.
Zie op Google books. Een nieuw lied-boekje


* Mogelijk Cornelis Flips Block.
Verscheen februari 1657 voor het gerecht van Middelharnis, weduwnaar samen met Neeltje Teunisdr, weduwe. Met dank aan Joke van Rumpt

Geen opmerkingen:

Een reactie posten