Stuurmannen uit Middelharnis onder Pruisische vlag (1804-1805)

In de Bataafs Franse tijd zochten de boekhouders van de gaffelschuiten van Middelharnis naar een mogelijkheid om weer naar zee te kunnen. In 1804 en 1805 leek het varen onder neutrale Pruisische vlag enige bescherming te bieden tegen de oorlogsvloot van de Engelsen.

Tussen 20 januari 1804 en 17 april 1804 zijn in Middelharnis zeventien paspoorten afgegeven aan stuurlieden die op reis gingen naar Emden in Oost-Pruisen om de gaffelschuiten van neutrale papieren te voorzien.
U kunt doorklikken op de namen voor meer gegevens over de vissersfamilies.

Willem de Bloeme
Abram Bree
Leendert Buurveld
Teunis Cornelisz Buurveld
Marinus Haverstadt 
Michiel van Heest
Arij Jongejan
Herman Koert
Bouwen Kom
Bastiaan Langbroek
Jacob van de Roovaart 
Cornelis Sloot
Pieter Sloot
Mattheus Smit
Pieter van den Tol
Willem Vermeulen
Jan de Waard

Deze lijst is niet compleet. Kennelijk liet een aantal stuurlieden zich elders als burger inschrijven zonder een paspoort uit Middelharnis mee te nemen. In de dossiers van de Engelse Prize Court zijn de volgende namen aangetroffen van stuurlieden die de Papenburgse vlag voerden:

Jacob Koning
Maarten Leeflang
Cornelis Onderdelinden

Een brief die op 7 augustus 1804 uit Londen is verstuurd vermeldt de namen: Willem de Bloeme, Maarten Dupree, Marinus Haverstadt, Michiel van Heest, Jacob Koning, Bouwen Kom, Maarten Leeflang, Cornelis Onderdelinden. Met uitzondering van Maarten Dupree waren dit allemaal stuurlieden. 
Uit een andere Engelse bron, zie hieronder, is bekend dat Arend Stapel en Simon Stapel onder Pruisische vlag voeren. Deze bron vermeldt ook de namen van Jeroen Langbroek en Teunis Sloot.

List of vessels belonging tot Middelharnes, navigating on the name of Jean Vetter, Emden Lijst van vaartuigen uit Middelharnis, varend op naam van koopman Jean Vetter uit Emden,


De gaffelschuiten gevoerd door:
1. Arend Stapel, Martha en Maria, woont op het Vissersdijk tegenover zijn broer, nr. 2.
2. Simon Stapel, Paulina en Helena (boekhouder: Adrianus Kolff) woont op de hoek van het Vissersdijk
3. Jeroen Langbroek (boekhouder: Lambertus Kolff) woont op de Oostdijk. Naam van de schuit waarschijnlijk De Vreede
4. Marinus Haverstadt woont op de Oostdijk. Waarschijnlijk Trijntje en Neeltje
5.Cornelis Sloot. Sara Cornelia (boekhouder: Lambertus Kolff) woont op de Oostdijk. Waarschijnlijk was de Vrouwe Jacoba Geertruijda omgedoopt.
6.Pieter van den Tol (reder:Lambertus Kolff) woont op de Oostdijk. Mogelijk de Willem Hendrik
7. J-V-D-M. woont in de Voorstraat. Schip mogelijk zijn eigendom en van zijn zoon. nr. 8
8. T-V-D-M woont in de Voorstraat. zoon van nr.7
9. Teunis Sloot woont in de Voorstraat. Schip voor de helft eigendom van Van den Tol).

VDM is waarschijnlijk Vermeulen.
Aansluitend worden drie gaffelschuiten uit Zwartewaal genoemd. Stuurmannen: Jelles van der Roef, Jan van der Roef en Isaac Smit.

Dit zijn de namen die bij de Engelsen bekend waren. Men was op de hoogte van het adres, de burgerlijke staat en het aantal kinderen van de stuurman. Hiermee werd bewezen dat de neutralisatie een schijnvertoning was. Stuurlieden en bemanning waren overduidelijk Hollanders en geen Pruisen.


Bron:
Brown, Mysteries of neutralization, 139-141

Rechterlijk Archief Middelharnis, inv. nr. 31 (paspoorten en brief uit Londen)