Steun aan verdrukte broeders, collecte in 1902 in Middelharnis voor de Boeren in Zuid-Afrika

Met de oorlog die de Boerenrepublieken Transvaal en Oranje Vrijstaat tussen 1899 en 1902 met Groot-Britannië uitvochten werd in Nederland intens meegeleefd. Deze (tweede) Boerenoorlog was het gevolg van de al tientallen jaren bestaande spanning tussen de Boeren en de Britten. Het gebied was van strategisch belang voor het Britse rijk. Het kiesrecht voor Britse onderdanen in de Boerenrepublieken was een belangrijk strijdpunt. 
Lange tijd overheerste in Nederland onverschilligheid tegenover de Zuid-Afrikaners, maar naarmate de Boeren vanaf 1880 meer in het gedrang kwamen werd de emotionele betrokkenheid sterker. De Nederlandse regering bleef neutraal, maar de bevolking was dat allerminst. Er werd veel geld ingezameld en zo'n 2000 Nederlandse vrijwilligers vochten mee aan de kant van de Boeren.
"De Nederlandse pro-Boer beweging had [een] conservatieve, nationalistische, humanitaire, liberale, radicale en socialistische onderstroom als achtergrond", aldus de historicus G.J. Schutte. Iedereen in het verzuilde Nederland had wel een reden om sympathie op te brengen voor de Boeren. De grootste pro-Boer organisatie was Het Christelijk Nationaal Boeren-Comité dat een antirevolutionaire achtergrond had. Tot juli 1902 zamelde dit comité fl. 200.000 vooral ten behoeve van de slachtoffers in Britse concentratie- en krijgsgevangenkampen (1).

De strijd van het Broedervolk tegen de Britten werd op de voet gevolgd. Ook in de kolommen van de anti-revolutionaire Maas- en Scheldebode vinden we vanaf de oprichting van de krant in 1886 honderden artikelen over Zuid-Afrika. We weten daardoor o.a. dat de strijd van de Boeren financieel ondersteund werd met de opbrengst van collectes in de kerken op Goeree-Overflakkee. 

Maas- en Scheldebode, 8 juni 1900

Maas- en Scheldebode, 29 maart 1901

Huis-aan-huis collecte

In 1902 ging men in Middelharnis met een lijst langs de deur om bijdragen voor de broeders in Afrika in te zamelen. Welke organisatie hier achter zat is niet duidelijk.  
Burgemeester Ulbo Mijs was de eerste intekenaar; hij zette de toon met een inleg van tien gulden. De beide reders Kolff en Slis spanden de kroon met een bijdrage van elk 25 gulden. De opbrengst was 403 gulden en 66 cent. 

MD14 Paul Kruger

Er zijn, anders dan in veel steden, geen tastbare herinneringen aan deze tijd. Een Paul Krugerstraat of een Transvaalplein ontbreekt in Middelharnis. Er werd in deze tijd nauwelijks gebouwd.

Wel werd een sloep vernoemd naar de president van Transvaal.

In november 1900 kreeg de nieuwe stalen sloep MD14 van rederij Kolff de naam Paul Kruger. Het schip werd gebouwd bij Gebr. van der Windt in Vlaardingen.

De sloep is in april 1918 verkocht. Voor de vrachtvaart ingezet voor A. Jordens Jr. in Rotterdam, kapitein J.H. Kolkman onder de naam Asam. Op 11 september 1939 als V1008 gevaren voor de Kriegsmarine in Kiel. In mei 1956 opgelegd in Hamburg, juli 1956 gesloopt.
(bron: Marhisdata, ASAM - ID 1462).

Bron: intekenlijst, Archief Gemeente Middelharnis. Inv. nr. 1863.

1. G.J. Schutte, Nederland en de Afrikaners. Adhesie en aversie: over stamverwantschap, Boerenvrienden,  Hollanderhaat, Calvinisme en apartheid. Franeker, 1996. p. 73-79

Maarten Bossenbroek. De Boerenoorlog. Amsterdam, 2012