De bemanning van de gaffelschuit Prins van Orangen van Jan Kom, vergaan in 1784

De datum van deze scheepsramp is niet exact bekend, maar het moet eind december 1783 of januari 1784 geweest zijn dat de gaffelschuit van Jan Bouwensz Kom met de volledige bemanning is vergaan. De naam van de gaffelvisschuit was Prins van Orangen, dit weten we uit verkoopakten van 1781-1782 (RA17).
Op 10 februari 1784 liet de vader van Jan, Bouwen Willemsz Kom, ten overstaan van schout en schepenen van Middelharnis een testament maken.  Bouwen Willemsz was op dat moment 74 jaar. Kort daarvoor had hij het bericht gekregen dat de gaffelvisschuit van van zijn zoon:

op de visneeringe ter zee met schip en volk koomen agter te blijven

Deze formulering was in die tijd gangbaar en betekent:  met man en muis vergaan. 
Bouwen Kom verloor zijn zoons Jan van 37 jaar en Jacob van 35 jaar (1).

Jaapje Stoffelse Looij verscheen in september 1784 in verband met de nalatenschap van haar man Bastiaan Dirkz van Eck. Daardoor weten we dat hij ook verdronken is (2).

Uit getuigenissen uit 1825 en 1829  weten we de namen van Krijn Blok, 37 jaar, en Cornelis Kortenbout, 34 jaar.

Op 14 mei 1825 werd voor de vrederechter een verklaring (3) afgelegd door vier oud-vissers. Bastiaan Hollaar verklaarde dat hij ook op zee was en dat hij het ongeluk heeft zien gebeuren.

Pieter van der Zee, 80, Bastiaan Hollaar, 78, Aren Langbroek, 70 en Marinus Koudijzer, 67, alle oud visschers wonende te Middelharnis; welke verklaarden zeer wel gekend te hebben: Krijn Blok, Grootvader maternel van den Rekwirant en te weten dat dezelve te Middelharnis heeft gewoond en omtrent veertig Jaren geleden met de Gaffelvisschuit van den Stuurman Jan bz Kom, welke alstoen met man een muis is vergaan, is verdronken het door den rekwirant onmogelijk is hiervan dood-Extract te produceren uit hoofde van dit ongeval geene gerechtelijke aanteekening is gehouden. Gevende de Comparanten voor redenen van wetenschap zulks zeer wel te weten, de tweede genoemde dat hij het ongeval terwijl hij met een andere Schuit gelijktijdig in Zee was, heeft gezien en de overige Comparanten dat zij zich nog zeer goed het vermissen van de Schuit en de verslagenheid welke zulks te Middelharnis veroorzaakte kan herinneren. (....).

Op 19 juni 1829 werd een opnieuw door drie oud-vissers een verklaring afgelegd. Zij dateren de ramp in 1783, waarbij we moeten bedenken dat de verklaring 45 jaar na dato is afgelegd (4).

Op heden den negentienden Junij des jaars Achttienhonderdnegenentwintig te verzoeke van Elisabeth Kortenbout particuliere wonende te Middelharnis blijkens (...) kompareerden voor ons (vrederechter van der Wall) Bastiaan van Eck, 78; Cornelis Smit, 69; Marijnus de Boer, 77; alle oud visschers en Florus Leenten particulier, 57, alle wonende te Middelharnis welke verklaarden zeer wel te hebben gekend Cornelis Kortenbout, vader van de requirante en te weten dat hij in Middelharnis heeft gewoond en dat hij varende als matroos op een gaffelschuit van Middelharnis en gevoerd wordende door den Stuurman Jan Bouwenzoon Kom in den Jaare zeventienhonderd drie en tagtig met de geheele Equipage van dezelve Schuit in Zee is vergaan zonder dat immer iemand hunner is te regt gekomen gevende het gerugt kunnen herinneren dat dit ongeval in Middelharnis veroorzaakte, terwijl de tweede komparant bovendien dit ongeluk daar hij met een andere schuit mede in zee was zelve heeft zien gebeuren (...)

De bemanning van een gaffelschuit bestond in deze tijd doorgaans uit zeven personen. Er zijn zes namen bekend. Bastiaan van Eck, Jan Kom, Krijn Blok, Cornelis Kortenbout  en Jacobus Heijman waren gehuwd. Jacob Kom was ongehuwd. De andere was waarschijnlijk ook een jongen.
Via de namen kunt u doorklikken naar historische en genealogische informatie over de vissersfamilies.

Bastiaan van Eck (1754-1784)

Krijn Blok (1746-1784)
Jacobus Heijman (   -1784)
Jacob Kom (1748-1784)
Jan Kom (1746-1784)
Cornelis Kortenbout (1749-1784)
Hendrik Langbroek (1759-1784)

Gegevens van Pieter Koster te Haarlem, bewerkt voor Arjaentje


Bronnen:
1. Archief Weeskamer Middelharnis, inv. nr. 3. Weesboek 1782-1799. 10 februari 1784

2. Archief Weeskamer Middelharnis, inv. nr. 3. Weesboek 1782-1799. 24 september 1784

3. Op 29 mei 1825 trouwde in Middelharnis Adrianus de Gans met Grietje Groen. Adrianus was een kleinzoon van Krijn Marinus Blok. Huwelijksbijlage bij akte 1825/11

4. Op 26 juli 1829 hertrouwde in Middelharnis Elisabeth Kortenbout, dochter van Cornelis Kortenbout  met Jan Dubbeld. Huwelijksbijlage bij akte 1829/20