zaterdag 13 februari 2016

Gaffelschuiten uit Middelharnis en Zwartewaal als kanonneerboten (1798)

Vordering van gaffelschepen in 1798
In juni 1798 zijn in Middelharnis en in Zwartewaal gaffelschuiten gevorderd om ten dienste van de Bataafse Marine als kanonneerboten ingezet te worden. De vissersvloot van de beide plaatsen voer onder neutrale Deense vlag, maar dat voorkwam niet dat de schepen gevorderd werden.
Het idee om gaffelschuiten te bewapenen was afkomstig van de Oranjegezinde Jan Hendrik van Kinsbergen. Hij had het plan in 1793 ontwikkeld als onderdeel van een heel aantal maatregelen om de Nederlandse kusten en handelsschepen tegen de Fransen te beschermen. Dat zijn plan -na de Bataafse omwenteling- gebruikt zou worden om met de Fransen tegen de Engelsen te strijden had hij waarschijnlijk niet voorzien. Als representant van het oude regime heeft hij na de omwenteling ontslag gekregen.
Waarschijnlijk zijn de gaffelschuiten niet ingezet in de strijd. De gevreesde invasie van de Engelsen vond niet in het zuidwesten van Holland plaats maar in Noord-Holland (Brits-Russische invasie 27 augustus 1799 - 19 november 1799).

De gaffelschuiten achtte hij sterk genoeg 'om achtponders te kunnen voeren' met vijftig manschappen aan boord.


Beschryvinge van het gebeurde ten tyde van den inval der Franschen in ons land,
benevens de middelen van defensie,
aangewend door [...] J.H. van Kinsbergen, vice-admiraal
van Holland en West-Friesland [TWEEDE DEEL] 1793


De held van de Zwarte Zee en van de Doggersbank
Van Kinsbergen heeft bij twee gelegenheden naam gemaakt als zeeheld. Toen zich in de Republiek onvoldoende mogelijkheden voordeden tot actieve dienst ter zee, trad Van Kinsbergen in Russische dienst. Daar kreeg hij het opperbevel in de strijd tegen de Turken, die hij in 1773 tot tweemaal toe versloeg in de Zwarte Zee. In 1775 keerde hij terug naar de Republiek als ‘held van de Zwarte Zee’.
Tijdens de Vierde Engelse Oorlog (1780-1784) escorteerde de Nederlandse marine een koopvaardijvloot naar de Oostzee. Op 5 augustus 1781 kwam het tot een zeeslag met de Britten bij de Doggersbank, een zandbank in de Noordzee. Van Kinsbergen was een van de admiraals onder schout-bij-nacht A.J. Zoutman. Met name door het optreden van Van Kinsbergen hield de vloot stand, al werd het doel, de ongehinderde doorvaart van de koopvaardijschepen naar de Oostzee, niet bereikt. Van Kinsbergen werd nu ook ‘held van de Doggersbank’. (overgenomen uit: Biografisch woordenboek Gelderland )



Jan Hendrik van Kinsbergen (1735-1819)

Geen opmerkingen:

Een reactie posten