maandag 23 april 2012

Weduwen in Middelharnis 1869

Omdat vrouwen meestal ouder worden dan mannen en ook omdat mannen vaker hertrouwen  zijn er altijd meer weduwen dan weduwnaars. In de negentiende eeuw werden regelmatig volkstellingen gehouden waar ook de burgerlijke staat van alle inwoners keurig genoteerd werd. Tegenwoordig staan die tellingen op een website. Zo kunnen we terugzoeken hoeveel weduwen en weduwnaars er op een bepaalde datum waren. Helaas zijn de gegevens per gemeente niet voor alle jaren beschikbaar. Voor de periode 1840-1869 heb ik ze wel teruggevonden op de website volkstellingen.

In de beschrijvingen van de vissersfamilies uit Middelharnis zijn we veel vrouwen tegengekomen die weduwe zijn geworden toen hun de man omgekomen was bij een scheepsramp. Het is logisch om te denken dan er in Middelharnis meer weduwen waren dan gemiddeld in Nederland.
Dit blijkt voor een aantal aantal jaren inderdaad zo te zijn. Landelijk waren er twee weduwen op één weduwnaar. In Middelharnis in 1869 vijf weduwen op twee weduwnaars.
Voor 1849 moeten we bij de hoge cijfers eerder denken aan sterfte door de aardappelcrisis en de cholera als oorzaak dan aan scheepsrampen.


weduwnaarsweduwenverhoudingverhouding
MiddelharnisNederland
1840511132,22,3
1849591502,52,1
1859581302,22,1
1869501232,52
Verhouding tussen het aantal weduwen en het aantal weduwnaars
in Middelharnis en in heel Nederland 1840-1869


In de jaren '60 van de negentiende eeuw zijn de volgende sloepen uit Middelharnis met de volledige bemanning van twaalf tot dertien personen vergaan.
- Vrouw Aplonia in 1863 (ca. 10 weduwen)
- Eben Haëzer in 1863 (ca. 9 weduwen)
- Lucretia Adelaïde in 1865 (6 weduwen)
- Wisselvalligheid in 1867 (9 weduwen)


Het in verhouding grote aantal weduwen in 1869 is dus mede veroorzaakt door deze scheepsrampen.

Gerrit van den Nieuwendijk was één van de bemanningsleden van de Lucetia Adelaïde die in 1865 met man en muis in verging. Na de dood van Gerrit begint zijn weduwe Jannetje de Waard een winkeltje in een kelderwoning aan de Nieuwstraat (zie ook de tekst van 20 februari 2012). Jannetje de Waard was dus één van de weduwen van 1869.

Door de ramp met de sloep Middelharnis in 1872 werden negen vrouwen weduwe.
Bij de Zeemanshoop 1895 waren het er zeven, bij de Luctor et Emergo in 1910 zes en bij de ramp met de Anne in 1912 werden acht vrouwen weduwe (1).

Bron:
www.volkstellingen.nl

1. Aantallen weduwen ontleend aan krantenberichten ten tijde van de scheepsrampen.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten