Jan Nieuwenhuijzen (1724-1806) en Martinus Nieuwenhuijzen (1759-1793)

Jan Nieuwenhuijzen was van 1758 tot 1763 leraar van de Mennonieten, de Doopsgezinde gemeente in Middelharnis. Het kerkgebouw tevens woonhuis zag eruit als een boerenschuur en stond aan het begin van de Steeneweg. In 1798 waren er nog maar 6 leden; in 1805 werd het gebouw verkocht (zie ook tekst op de weblog van 31 januari 2012).
Tot 1969 is het gebouw als landbouwschuur in gebruik geweest en vervolgens afgebroken.

De Mennistenkerk aan de Steeneweg in Middelharnis
foto Archief Goeree-Overflakkee, met dank aan Jan Both

Zoon Martinus Nieuwenhuijzen is hier op 9 december 1759 geboren. In 1763 vertrok het gezin naar Aardenburg waar een iets grotere doopsgezinde gemeente bestond. Martinus zat daar o.a. bij de latere dichteres PetronellaMoens (er is zelfs een speciaal tijdschrift over haar) in de klas en hij werd al jong voorzanger in de kerk van zijn vader. Martinus heeft dus maar kort in Middelharnis gewoond.

De Maatschappij tot Nut van 't Algemeen werd in 1784 opgericht op initiatief van Jan Nieuwenhuijzen, zijn zoon Martinus was mede oprichter. 
In 1810 kwam het departement Middelharnis-Sommelsdijk tot stand. In het gedenkschrift van dit departement beschrijft K. Vos hoe de jaren die Jan in Middelharnis doorbracht hem gevormd hebben.

omdat hij hier heeft verkeerd met kleine luyden, wier nooden en behoeften in later tijd hem zouden dringen tot het uitdenken van zijn Maatschappij. ... hier te Middelharnis heeft hij kennis gekregen van deerlijke onkunde en bittere armoede; hier zijn in zijn hoofd en hart de eerste denkbeelden gerezen...

Zie voor de geschiedenis van het Nut en de verdiensten van Jan en Martinus de website van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen.

Gerrit Brender à Brandis. 'Lijkrede op Martinus Nieuwenhuijzen, medeoprichter en secretaris der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen'. Amsterdam, 1793.
Martinus Nieuwenhuijzen 1760-1793

Zie ook:
K.Vos.Gedenkschrift ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van het departement Middelharnis-Sommelsdijk der maatschappij tot nut van 't algemeen uit aantn. van Jan van Schouwen Cz. . Middelharnis, 1910. p. 6-7