Gerrit van Dongen is een zoon van Johannis Antonsz van Dongen en Elisabeth Arensdr Hotting. Johannis is op 31 oktober 1762 in Raamsdonk geboren. Hij is op 12 juni 1785 in Middelharnis met Elisabeth Hotting getrouwd, dochter van Aren Gerritszn Hotting en Aaltje Ariens Gouwman. Hotting was in de achttiende eeuw een bekende vissersfamilie in Middelharnis. Johannis was de eerste Van Dongen die naar Middelharnis kwam. Het waren binnenschippers en in de negentiende eeuw ook vissers. De familie heeft zich in deze eeuw zeer uitgebreid, het bevolkingsregister 1890-1921 kent vele pagina's met vissers die Van Dongen heten. Johannis van Dongen en Elisabeth Hotting hadden zes kinderen: Anthonij (30 november 1785), Japserina (1787), Aren (1790), Hendrika (1792), Johanna (1794) en Gerrit (1797).
Johannis van Dongen is in november 1798 in het Spui verdronken, zo blijkt uit de huwelijksakte van Gerrit en Josina.
Anthonij is in 1815 met Maatje Blok getrouwd. Aren trouwde op 15 april 1814 met Jacoba Forendina de Windt (naaister). Zij is in 1815 overleden na de bevalling van een eveneens overleden tweeling, waarna Aren in 1818 met Tannetje van Gelder is getrouwd (een zus van Lena en Huibertje, zie bericht van 28 maart 2012 over Gijsbert Jongejan).
Aren en Tannetje kregen veertien kinderen waarvan er elf voor hun derde levensjaar overleden. Johannis, Frans en Maria hebben de kindertijd overleefd, ze trouwden resp. met Jannetje de Bloeme, Geertje den Buizer en Jan Joosse. Aren van Dongen was schipper. Hij is op 11 oktober 1836 op 46-jarige leeftijd verdronken doordat zijn boeijer op het Haringvliet omsloeg (akte 78, 1836).
Huwelijk en kinderen
Josina Jordaan en Gerrit van Dongen trouwden op 4 mei 1822 in Middelharnis, zij was 19 en hij 24 jaar oud. Gerrit was arbeider van beroep.
Kinderen (soms aangegeven onder de naam Van Donge):
Johannis werd geboren op 13 oktober 1822, Leendert van 1824 is op driejarige leeftijd overleden, Anthonij is van november 1825. Dochter Bastiaantje werd in 1828 geboren en Elisabeth in 1830. De zonen Leendert, Gerrit en Cornelis zijn van 1832, 1835 en 1836. Gerrit heeft maar twee maanden geleefd. Vier zoons en twee dochters hebben de volwassen leeftijd bereikt.
Huwelijk van de kinderen
De oudste zoon Johannis trouwde als eerste in 1843 met Leentje Koppelmans uit Sommelsdijk, na het overlijden van Leentje trouwde hij in 1868 met Adriana de Reus die al twee keer weduwe was geworden. Adriana was de weduwe van de broer van Johannes, Leendert.
Anthonij (ook gespeld als Anthony) trouwde in 1851 met Aartje de Koning uit Middelharnis.
Leendert is in 1859 met Adriana de Reus uit Sommelsdijk getrouwd en Cornelis in 1860 met Maatje Troost geboren in Goedereede.
Bastiaantje trouwde op 37-jarige leeftijd in 1854 met Jacob van der Kroon uit Oude-Tonge en Elisabeth in 1856 met Leendert de Ruiter uit Sommelsdijk.
Anthonij trouwde als enige met een vissersdochter. De meeste kinderen van Gerrit van Dongen en Josina Jordaan trouwden buiten de vissersgemeenschap van Middelharnis met partners uit andere plaatsen.
Johannis werd evenals zijn vader arbeider, de drie andere zonen werden visser.
De scheepsramp met de Eben Haëzer van 1863; drie zonen en een neef omgekomen.
In de nacht van 3 op 4 december 1863 zijn in een hevige storm veel visserssloepen vergaan waaronder twee sloepen uit Middelharnis: de sloep Eben Haëzer en de sloep Vrouwe Aplonia. Hierbij kwamen 26 bemanningsleden om het leven. Het waren sloepen van reder Slis.
Op de Eben Haëzer was Bastiaan Dubbeld de schipper.
De familie Van Dongen werd zeer zwaar getroffen. Aan boord waren de drie broers Anthonij van Dongen (1825-1863) van 38 jaar, Leendert van Dongen (1832-1863) van 31 en Cornelis van Dongen (1835-1863) van 28.
Bij deze ramp is nog een Anthonij van Dongen (1837-1863) verdronken. Hij was 26 jaar, een kleinzoon van de bovenvermelde Anthonij die met Maatje Blok getrouwd was, zoon van Johannis van Dongen en Teuntje Dubbeld. De vrouw van Anthonij heette Trijntje Dupree.
Nabestaanden
Moeder Josina Jordaan heeft deze ramp niet mee hoeven maken, ze was een paar weken ervoor op 26 oktober 1863 op 61-jarige leeftijd overleden. Vader Gerrit van Dongen is heel oud geworden: in 1884 overleden, 87 jaar.
- De weduwe van Anthonij, Aartje de Koning, is niet hertrouwd, ze verdiende de kost als naaister. In 1919 is ze overleden, 92 jaar oud. Ze had drie dochters waarvan er twee, Josina en Maatje in 1879 getrouwd zijn. Dochter Christina bleef ongehuwd en woonde samen met haar moeder op het adres Voorstraat A212. Ze is in 1942 overleden.
- De weduwe van Leendert , Adriana de Reus, is in 1868 met haar zwager Johannis van Dongen hertrouwd.
- De weduwe van Cornelis, Maatje Troost, is in 1866 hertrouwd met Cornelis van Weezel.
- Ook neef Anthonij was gehuwd. Zijn weduwe, Trijntje Duprée, was dienstbode en is in 1867 hertrouwd met Teunis Jordaan.
Meer familieleden op zee gebleven
Op 21 januari 1882 is Johannis van Dongen (1825-1882), 56 jaar, overboord gevallen en op de Noordzee verdronken. Hij was aan boord van de sloep Emma en Anna, de MD 17 van reder Kolff (1). Zijn ouders waren de Aren(d) van Dongen en Tannetje van Gelder, zie boven. Hij was dus een neef van de drie broers Van Dongen die in 1863 zijn verdronken. Johannis was getrouwd met Jannetje de Bloeme. Ze hadden vier kinderen. Aagje uit 1865 is in 1866 overleden. Aren uit 1853 is in 1878 getrouwd met Neeltje van der Stolpe en Elizabeth uit 1857 is in 1877 met Marinus Cornelis van Dalen getrouwd. Alleen Frans van Dongen, geboren in 1864 was in 1882 nog thuis. Hij trouwde in 1888 met Maartje Koster en is naar Rotterdam verhuisd.
.jpg) |
| rechts Jannetje de Bloeme (1826-1906), weduwe van Johannis van Dongen (1825-1882) links dochter Elizabeth van Dongen (1857-1942) rouwdracht, Jannetje draagt een zg. keuvelhoed |
In december 1895 is de Zeemanshoop met man en muis vergaan. Aan boord was ook Anthonij van Dongen (1875-1895). Hij is een zoon van Hubertus van Dongen en Jannetje Krijger, kleinzoon van Johannis van Dongen en Teuntje Dubbeld. Achterkleinzoon van de bovenvermelde Anthonij van Dongen, gehuwd met Maatje Blok. Anthonij was twintig jaar en ongehuwd toen hij is verdronken.
Op 17 januari 1912 is de MD 3 Anna met volledige bemanning vergaan. Dit was de laatste scheepsramp die de vloot van Middelharnis trof alvorens de visserij volledig teloor ging.
Onder de slachtoffers twee leden van de familie Van Dongen.
Jakob van Dongen (1850-1912) was het oudste bemanningslid aan boord. De vader van Jakob is de oudste zoon van Gerrit van Dongen, Johannis. Johannis, gehuwd met Lena Koppelmans, was de enige van de vier broers die niet naar zee ging. Zijn zoon Jakob is dus wel visser geworden. Jakob was in 1870 gehuwd met Bartalina de Ruiter (1849-1915) en lid van de gereformeerde kerk.Het leven van Bartalina is beschreven in het boek over de MD3 (4).
Ook de zoon van Jakob en Bartalina, hij heette ook Johannis van Dongen (1877-1912) is bij de scheepsramp van 1912 omgekomen. Hij was in 1903 gehuwd met Teuntje van Dongen (1877-1950). Hun jongste zoon Willem was nog maar net geboren (29 juli 1911). Nel Slegers-van Dongen, een dochter van Johannis, beschrijft de dagen rond de scheepsramp. Het leven van Teuntje is beschreven in het boek over de MD3 (4)
In de familie Van Dongen vielen tijdens de Eerste Wereldoorlog twee slachtoffers.
Aan boord van IJM 285 Juno die op 2 juli 1918 met man en muis is vergaan was Willem van Dongen (1875-1918). Hij is geboren op 21 juli 1875 in Middelharnis en is ook een zoon van Jakob van Dongen en Bartalina de Ruiter. Een oudere broer dus van de bovenvermelde Johannis. De Juno is waarschijnlijk door ontploffing van een of meer mijnen vergaan (2).
Willem van Dongen woonde in Rotterdam. Hij was op 2 juni 1899 in Middelharnis gehuwd met Jannetje Buth (1875- ) uit Sommelsdijk. Ze zijn rond 1900 naar Rotterdam vertrokken waar de acht kinderen geboren zijn. Willem was 42 jaar toen hij omgekomen is.
%20en%20Jacob%20(1901).png) |
| Willem van Dongen (1875-1918) met Elizabeth (1902) en Jacob (1901) Rotterdam, ca. 1905. Foto afkomstig van Leonard Wubs |
Aan boord van de IJm 301 Hendrik Willem die op 12 maart 1919 is vergaan was Sijbrand van Dongen (1889-1919). Hij is geboren op 15 februari 1889 in Middelharnis, zoon van Gerrit van Dongen en Jannetje de Koning. Zijn grootouders zijn Johannis van Dongen en Lena Koppelmans. Hij was op 21 november 1913 getrouwd met Wilhelmina Jacoba de Ruiter uit Sommelsdijk. Ze zijn in Rotterdam gaan wonen. Toen Sijbrand op dertigjarige leeftijd omkwam hadden ze één kind (3).
Bronnen:
De namen van drie omgekomen broers staan vermeld in de Nederlansche Staatscourant van 17 februari 1865, 9 oktober 1866 en 26 mei 1868. Voor Anthonij van Dongen Jzn. zie 2e huwelijk weduwe Trijntje Dupree, Middelharnis huw. akte 13 1867.
Bemanningsleden MD 4 via bevolkingsregister 1890-1920 Middelharnis.
1. Overlijdensakte 1882 Middelharnis, nummer 10. Het overlijden is op 24 januari 1882 aangegeven door Bastiaan van Gelder, 30 jaar en Pieter de Bloeme, eveneens 30 jaar. Allebei vissers.
Gerrit Jongejan, mijn overgrootvader, was de schipper. Zie tekst van 5 februari 2012.
2. Jaarverslag Visscherij-inspectie 1918, deel 2, bijlage 2.
3. idem 1919, deel 2, bijlage 2.
4. Fons Grasveld. Het lot van de MD3 Anna. Met medewerking van Jan van de Voort.. Hilversum 2014, 112. en 128,129. Met foto's van Jakob en Johannis van Dongen op p.112 en 114
En: Eilanden-nieuws, 14 november 1980.
Met dank aan mw. J. van den Berg-Witvliet voor aanvullende gegevens en de foto van haar betovergrootmoeder Jannetje de Bloeme.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten