Middelharnissche Visschersvaartuigen. Het beeldverhaal van Hendrik de Korte. Deel 9, de inrichting van de MD 11 Hendrika Adriana.

De laatste tekening in de reeks van Hendrik de Korte bevat vijf schetsen van de inrichting van een sloep. Het betreft een sloep met hangende spiegel. De titel van deze afzonderlijke tekening luidt:

Inrichting Middelharnissche beugsloep Hendrika Adriana te Vlaardingen gebouwd, 80 voet lang, 1883.

Afbeelding I.  (zijaanzicht)

 1. Kabelgat 2. Volkslogies 3. Bergplaats steenkolen 4. Voordurk (bergplaats voor watervaten) 5. Ballastruimte 6. Voorbun 7. Middelbun 8. Achterbun 9. Bunbak 10. Voorop den deken 11. Achterop den deken 12. Achterdurk (toel.: durk is de plaats in het schip waar het vuil zich verzameld) 13. Vischhok 14. Ballastruimte 15. IJshok 16. Ballastruimte 17. Kajuit 18. Achterpiek 19. Kap volkslogies 20. Voormast 21. Ankerspil 22. Achtermast 23. Helmstok 24. Been van het spil 25. Bunschilden 26. Uitneembaar gedeelte voor het uitscheppen van de visch (zetteboorden).

Waarschijnlijk is deze tekening gebruikt voor de vervaardiging van onderstaand model. 

Opengewerkt model van de sloep MD 38 (fictief registratienummer), schaal 1:20,
door W.C. Ravensbergen naar gegevens van J. Ploeg (1982). (Museum Vlaardingen)

Afbeelding II. Dekplan

1. Betingbalk waarop de “knecht” voor kabel. 2. Luik kabelgat 3. Toegang volklogies 4. Kachelpijp 5. Luiken voordurk 6. Mast met SB en BB voorpomp 7. Luik voordeken 8. Luik achterdeken 9. Uitschep of zijluiken 10. Voorbun 11. Middelbun 12. Achterbun 13. Ankerspil 14 Achterpomp 15. Luik visch-hok 16. Luik ijshok 17. Kompashuisjes 18. Toegang kajuit 19. Achtermast 20. Helmstok 21. Doorloopende dekbalk

Afbeelding III. Dek zoute vischvaart

De kruisjes geven de standplaats der personen aan, kleine cirkels vaten gezouten visch

1. Jongen aan het “spleten 2. Bovenman aan het “spleten” (zorgt voor de stagfok) 3. Matroos aan het “spleten” (zorgt voor de stopmand) 4. 5. 6. en 7. Beug inhalers 7. Gooit een gevangen kabeljauw naar “kapper” 8. 9. Vischsnijder 10. Vischspoelder 11. Inbakker 12. Stuurman aan het roer 13. Schipper de visch inzoutend 14. Snijluik. 15. De boot 16. Groote spoelbalie 17. Manden met visch 18. Bunpomp voor spoelwater 19. Mand voor vaartregeling.

N.B. Een zeer uitvoerige beschrijving van deze handelingen tijdens de zoutvaart is te vinden in: H. de Korte Johsz. 'Iets over de visserij van Middelharnis, Eilanden-nieuws, artikel 16 ( 8 oktober 1947), 17 (11 okober 1947), 18 (18 oktober 1947), 19 (25 oktober 1947) en 20 (29 oktober 1947). Te raadplegen via www.krantenbankzeeland.nl

 

Afbeelding IIII. “Op den deeken” versche vischvaart

Het dek wegdenken. Deken is het bundek (zie 10 en 11 bij afbeelding I). 1. tot 2. Bunbak 3. Spleten 4. Spleten 5. Spleten 6.7.8. Matrozen de beug in het aas zettend 9. Afgeaasde beuglijn klaarstaande 9. Watervat 10. Biervat 11. Bergplaats kleine kabel 12. Waarloze beugtonnen 13. IJsmolen 14. Achterpomp 15. Been van het spil 16. Tonnen gezouten aas 17. Mast met twee pompen 18. Kettingbak 19. Achterdurk 20. Deur naar het vischhok 21. Schot vischhok 22. Bergplaats waarloos touwwerk

Naast deze tekening is een gaffelschuit getekend “begin” en de stalen sloep Johanna Hendrika uit 1896 “einde”.

Afbeelding V. Tuigteekening

1. Stengestag 2. Waterstag 3. Hals en thuishaler 4. Toppenant 5. Groote stag 6. Stagfokval 7. Zeilval 8. Tjikval 9. Voordurk 10. Noklijn 11. Spruiten 12. Voortjikval 13. Voorwant BB 14. Stengewant BB 15. Bakstag 16. Voorschoten 17. Achterwant 18. Toppenantje 19. Achterschoten 20. Achterdurk 21. Achterpiekval 22. Achterzeilval 23. Achtertjikval 24. Achternoklijn 25. Manteldurk 26. Windvaan 27. Bak en scherm roode zijvuur

 © Marlies Jongejan, juni 2023